Quế tiên sinh ngày thường thường ngâm nga Chu Đôn Di ‘yêu liên thuyết’:
“Dư độc ái liên chi xuất ứ nê nhi bất nhiễm
Trạc thanh liên nhi bất yêu
Trung thông ngoại trực, bất mạn bất chi
Hương viễn ích thanh, đình đình tịnh thực
Khả viễn quan nhi bất khả tiết ngoạn yên.”
(Dù cho một mình yêu hoa sen, nở từ trong bùn mà không nhiễm mùi bùn
Nước trong sóng gợn mà không mê hoặc
Một đường vươn thẳng, không rườm rà
Hương yên tĩnh bay xa, thanh cao sạch sẽ
Đứng xa ngắm mới không vấy bẩn.)
(Đúng là văn thơ, chả hiểu cái gì, mọi người thông cảm)
“Chu Đôn Di có ‘Ái liên trì’, tạo có ‘Ái liên đường’,” Quế tiên sinh trong lòng hâm mộ nói. Hết lần này đến lần khác, trong nhà cám bã thê tử không hiểu sự phong nhã, nghe được tính toán của ông, trực tiếp ‘phi’: “Đào ao trồng củ sen, toàn là việc nặng, việc ta phải làm trong ruộng đã muốn gãy lưng rồi, ông muốn thì tự mình đào đi.”
Quế tiên sinh so với thư sinh bên cạnh trói gà không chặt thì mạnh hơn một chút, nhưng việc nặng nhất đã làm chỉ là nấu nước, nấu món ăn, lão thê không chịu phối hợp, ông lẩm bẩm nói với học trò, nói mình buồn thiu, tính toán ý định chọn một trong mấy nhà học trò làm nông, để cho hắn và cha mẹ đào hồ nước.
Lão thê vẫn không nể mặt, nói: “Một khối sân này được vài mét vuông, đừng nói đào hồ nước, sửa thành bể tắm cũng không sai biệt lắm.”
Nhưng mà sống cùng Quế tiên sinh lâu ngày, bà hiểu được mấy phần tâm tư người đọc sách, liền khuyên ông: “Ông ra cửa đi vài bước, thôn ta nhiều hồ nước, lá sen cao không đến đầu, hoa sen hồng phấn, trắng hồng nở náo nhiệt, ta thấy so với Chu Đôn Di ‘tiểu trì đường’ tốt hơn rất nhiều.”
Quế tiên sinh nghĩ nghĩ thấy có đạo lý, không miễn cưỡng đào ao nữa. Chỉ nghĩ đang mùa hè, nhìn thấy cảnh sắc hoa sen sau cơn mưa thật là đẹp, nghĩ tới lá sen đáng yêu, có thể thỉnh thoảng thưởng thức mới đúng.
Tâm tư người đọc sách na ná như nhau, Đường Hà đoán mười phần đúng mười. Nàng tính toán đi đến ao sen nhà mình, chọn lựa lá sen hình dáng khéo léo, khả ái, đào cả gốc cả củ, đưa đến cho quế tiên sinh. Đường Tiểu Sơn nhất định muốn đi cùng nàng, nói với tiên sinh lễ vật là mình lấy, mới hiện ra thành ý học trò.
“Đệ không sợ bị chìm xuống nước sao?”
“Một hồ nước sao có thể dìm đệ? Khi đệ năm tuổi đã có thể ở bên trong bơi qua bơi lại rồi!” Đường Tiểu Sơn hào khí giải thích, thấy Đường Hà trừng hắn, vội vàng cười lấy lòng, “Tỷ, không phải tỷ cũng nói, nam tử hán không thể vì nghẹn mà không ăn cơm.”
“Là bởi vì nghẹn sẽ không được ăn.” Đường Hà bất đắc dĩ, hài tử nhà nông phải làm rất nhiều việc, Đường Tiểu Sơn từ chuyện đó mà sợ nước sẽ làm trễ nải việc, vì vậy dặn dò hắn sau này lượng sức mà làm, không thể nước sâu mà sốt ruột đi lúc nguy hiểm.
Nàng đưa hắn đi cùng.
Đường gia nuôi ba bốn mươi con vịt, ở một góc trong hồ nước dùng cây trúc quây thành vòng tròn lớn, vào ban ngày Đường Tiểu Sơn lùa vịt vào trong, buổi tối lại lùa về nhà. Lúc này một đám vịt ở phía trước phịch phịch đi tới, Đường gia tỷ đệ hai người theo phía sau, trong miệng Đường Tiểu Sơn còn cắn cành trúc nhỏ, rất thích ý.
Đường gia thôn nhiều hồ nước, trên đường đê cây trúc cũng tươi tốt xanh biếc, trên cành trúc thỉnh thoảng có chim tước bay qua, thật là một bức tranh nông thôn yên bình, đẹp đẽ.
“Tỷ, tỷ nói xem đệ muốn học chữ nhưng học không tốt, liệu tiên sinh có dùng gậy trúc đánh lòng bàn tay đệ không?” Đường Tiểu Sơn đột nhiên hỏi, hôm kia hắn nhìn thấy Tạ Tiểu Tùng trong thôn, lòng bàn tay của hắn bị đánh sưng vù lên.
“Phải xem vì sao đệ học không tốt, nếu như tiên sinh dạy mà đệ lười biếng không học, dĩ nhiên muốn đánh.” Đường Hà đáp, “Nếu như đệ nỗ lực, hướng tiên thỉnh giáo, làm thầy đều thích trò giỏi, tự nhiên sẽ không đánh đệ.”
“Đệ sợ đệ quá đần, học khống tốt.” Đường Tiểu Sơn bất an.
“Đệ đệ của ta một chút cũng không ngốc.” Đường Hà an ủi hắn. “Chẳng qua đệ có muốn cố gắng hay không thôi, trong nhà mặc dù có nói không cần đệ thi khoa cử, nhưng không được lười biếng. Đi học có thể sáng suốt, hiểu nhiều đạo lý, tư tưởng sẽ khoáng đạt hơn. Một người có lễ phép hay không, cùng với việc làm quan hay làm ruộng không quan hệ gì cả. Tỷ tỷ hi vọng đệ làm một người nông dân rộng rãi, hiểu vận mệnh con người..”
“Tỷ.” Đường Tiểu Sơn mê muội, “Đệ… không rõ ràng lắm.”
“Từ từ sẽ hiểu.” Đường Hà sờ sờ đầu hắn, “Nghiêm túc học với Quế tiên sinh, học thức nhiều, đệ sẽ hiểu ngay thôi.”
“Tỷ.” Đường Tiểu Sơn nhìn về tỷ tỷ mình, “Đệ cảm thấy tỷ bây giờ không giống với trước kia.” Thật giống như trên người tốt hơn chút ít sẽ được tỷ tỷ khen là “khoáng đạt”, “thản nhiên”.
“Đứa ngốc.” Đường Hà cười, “Chẳng lẽ tỷ tỷ thay đổi đối với đệ không tốt sao?”
“Tỷ tỷ rất tốt với đệ!” Đường Tiểu Sơn lớn tiếng trả lời, “So với trước kia còn tốt hơn!”
“Đương nhiên rồi, vô luận ta biến thành cái dạng gì, chỉ cần ta còn là tỷ của đệ, ta vẫn tiếp tục đối tốt với đệ.”
“Dạ!” Đường Tiểu Sơn trịnh trọng gật đầu. Một lúc sau lại có chút bất an mở miệng nói: “Tỷ, Thanh Trúc ca tìm ta, có nói…”
Đường Hà nghiêng mặt nhìn hắn: “Hắn nói những gì?”
“Thanh Trúc ca nói huynh ấy hối hận cưới người khác, cảm thấy tỷ thật là tốt.” Thấy Đường Hà sắc mặt bình thường, Đường Tiểu Sơn khua lên dũng khí nói tiếp, “Tỷ, tỷ còn muốn Thanh Trúc ca không?”
“Tại sao lại hỏi như thế?”
“Đệ nghe thấy ban đêm tỷ khóc.” Thấy Đường Hà ý tứ không rõ liếc về mình một cái, vội vàng biện bạch, “Không phải đệ cố ý nghe lén, đêm Thanh Trúc ca đón dâu, đệ đi tiểu đêm, đi qua trước cửa sổ phòng tỷ không cẩn thận nghe được.”
“Trương Thanh Trúc là một người ác tâm, sau này đệ không cần để ý đến hắn, cố gắng không chạm mặt, đụng phải hắn thì đi đường vòng, thật sự không có cách nào, gặp phải thì chào một tiếng.” Đường Hà dứt khoát hạ lời bình, không thể thiếu được việc giải thích chuyện xưa, “Đêm đó tỷ tỷ cũng không phải khóc vì hắn, chẳng qua ảo não vì mình nhìn lầm người, là vì gửi gắm tình cảm vô ích nên khóc thôi.”
“Hả,” Đường Tiểu Sơn cố gắng tiêu hóa lời của nàng, “Đó chính là nói, tỷ tỷ không muốn tái giá với huynh ấy?”
“Lời này là hắn nói? Nói cưới ta?”
Đường Tiểu Sơn gật đầu, nhỏ giọng nói: “Huynh ấy muốn đệ nói với tỷ, huynh ấy muốn bỏ Tuyết Mai tỷ, cưới tỷ vào cửa.”
Cứ nghĩ rằng Trương Thanh Trúc là bệnh chung của nam nhân: Có mới nới cũ, ai ngờ hắn là người nhân phẩm có vấn đề. “Lần tới đệ còn nghe được thể loại đấy, cứ hướng mặt hắn nhổ nước miếng!” Đường Hà làm thôn cô một thời gian ngắn, sớm trở nên lỗ mãng, “Như vậy cũng không nên, đệ tuổi còn nhỏ, chọc giận hắn hắn lại đánh đệ thì sao.” Đường Hà trầm ngâm, “Chuyện này coi như xong, đệ đừng nói cho cha mẹ biết, sau này coi như không nhận ra hắn.”
“Huynh ấy gầy, không nhất định đánh thắng được đệ! Dám đụng đến một đầu ngón tay đệ, đệ về nhà gọi đại ca đi đánh huynh ấy!” Đường Tiểu Sơn khí phách hiên ngang nói, nếu tỷ tỷ không thích huynh ấy, huynh ấy nói những lời đó chính là bại hoại danh dự tỷ tỷ, “Đệ cũng không thích Tuyết Mai tỷ, hai người bọn họ đúng là đáng đời.” Giống như mẹ nói, ác nhân tự có ác nhân trị.
Đường Hà nghĩ đến ý tưởng của đệ đệ mình, “Đánh hắn cũng được, đừng để hắn thấy mặt, buổi tối chụp bao hắn, đánh hắn thành đầu heo, hắn không biết đệ là ai, chỉ có thể mù mịt.”
Phương pháp kia thật tốt, Đường Tiểu Sơn cao hứng đáp ứng. Liếc mắt nhìn tỷ tỷ, lớn mật hỏi: “Tỷ, tỷ thật không thích huynh ấy?”
“Không thích.” Đường Hà dứt khoát trả lời, “Tình cảm của ta là vật trân quý, chỉ dành cho người đáng giá thôi.”
“Làm sao mới biết là người đáng giá?”
“Đầu tiên người kia phải nhân phẩm tốt. Chẳng hạn như, Trương Thanh Trúc ruồng bỏ hôn ước, là không tín, gạt bỏ vợ chưa cưới, là không nhân, nhân phẩm hư hỏng, chính là lớn lên có ưa nhìn đi nữa, trong miệng nói là dễ nghe cũng không dùng được.” Đường Hà dùng lời lẽ dễ hiểu, nội dung sâu sắc giải thích. “Tính cách phải tốt, không được đánh thê tử.” Trong thôn sự kiện này không phải là ít, Đường Hà quyết định giải thích thỏa đáng, “Cuối cùng còn phải tốt với đệ, có ăn ngon mặc đẹp đều muốn cho đệ, phải bảo vệ đệ khắp nơi, hận không thể thổi phồng đệ trong lòng bàn tay.”
“Đệ là nam nhân,” Đường Tiểu Sơn phiền muộn, “Nữ nhân không cách nào thổi phồng đệ trong lòng bàn tay được.”
Đường Hà bật cười, “Đây là ví dụ thế, ý tỷ là một người thích một người khác, coi trọng người ta, coi người ta là trân bảo.” Lại dạy đệ đệ, “Sau này đệ sẽ thành thân, sẽ đối xử với thê thử tương lai của đệ tốt, đệ đối với nàng tốt, tự nhiên đệ sẽ là người trong lòng nàng. Đệ phải hiểu được, tình cảm của nữ tử rất là trân quý, một nữ tử nếuđể ý đến đệ, đến trái tim cũng nguyện ý móc ra cho đệ.”
Đường Tiểu Sơn biết điều một chút đáp tốt.
Bản thân Đường Hà không nhịn được lại thay đổi, “Bất quá cũng không thể có thê tử quên mẹ, cũng không thể quên tỷ, dưới gầm trời này, nữ nhân đối tốt với đệ nhất là mẹ và tỷ.”
Đường Tiểu Sơn há hốc mồm, sao mỗi lúc lại có một câu nói hợp lý nha? Đáng thương hắn còn nhỏ tuổi không có biện pháp hiểu được lời nói của nữ nhân.
Tỷ đệ hai người cười cười nói nói, rất nhanh đi tới bên cạnh hồ sen nhà mình. Đường Tiểu Sơn lùa bầy vịt xuống hồ, ném chút ít phiến lá rau dại cho chúng mổ, sau theo Đường Hà vòng quanh hồ sen, nhìn nàng chọn lá sen thích hợp.
Cuối cùng chọn được một lùm sát mặt nước, hình dáng lá sen khéo léo dễ thương, cẩn thận đào lên, tiếp theo đào mấy củ sen trắng noãn, rất nhiều lá sen và hoa sen. Đợi về đến nhà, nàng lấy vạc lớn trong nhà dùng để muối quả chua, rửa sạch, chôn lùm lá sen xuống, một phen bố trí xong, chọn thêm ít đồ mang đến nhà Quế tiên sinh.
Đến nơi, không vội vã mời Quế tiên sinh, trước nói rõ ràng tình huống với thê tử ông là Quế Dương thị, lấy nước đổ đầy vạc lớn, đợi bùn lắng xuống, thủy sắc trở nên trong suốt, nhờ bà đến thư phòng mời Quế tiên sinh. Trong vạc lớn hai ba cái lá sen nổi lên, một nụ hoa sen cao vút, Quế tiên sinh vừa nhìn, quả nhiên khen không dứt miệng.
Mọi người thấy ông rung đùi đắc ý ngâm thơ, không quấy rầy, Đường Hà theo Quế Dương thị xuống phòng bếp nói chuyện. “Sư nương,” nàng khi còn bé đã từng là học trò Quế tiên sinh, không thay đổi cách gọi với Quế Dương thị, “Con mang đến mấy đóa hoa sen, cho bọn đệ đệ, muội muội chơi,” Trẻ em nông thôn vặt hết cánh hoa sen, lưu lại đài sen, dùng sợi quấn vài chục vòng quanh nhị hoa, sau đó cầm đầu sợi, buông đài sen ra, nhị hoa rớt xuống xoay vòng vòng cực kỳ đẹp mắt, “Còn có chút là sen, người dùng để gói cơm, hoặc là cháo rang, đều rất tốt.”
“Vì hứng thú của tiên sinh con mà phải dày xéo đồ,” Quế Dương thị khách khí nói, “Hái được lá xanh và hoa, củ sen sợ lại giảm sản lượng.”
“Không có chuyện gì, mấy bụi củ sen con đào hết lên, con mang đến cho người hết, trắng nõn, vừa lúc xào ăn.” Đường Hà đưa ra một rổ củ sen, “Qua một thời gian nữa, củ sen ở ao già đi chút nữa, con đào cho người nấu súp, đảm bảo vừa bở vừa thơm!”
“Thật là có lòng.” Cùng trong một thôn, Quế Dương thị biết nhân phẩm Đường Hà, luôn luôn hiền hòavới nàng, “Tiên sinh con con cũng biết, thích nhất hài tử học giỏi, con kêu Tiểu Sơn có rảnh rỗi thì để ý, bằng lòng học bao nhiêu, tiên sinh liền dạy bấy nhiêu.”
“Con thay mặt đệ đệ tạ ơn sư nương.” Đường Hà cười nói.
