Lý Thừa Càn, Lý Khác khom người chúc mừng, Vân Diệp, Lý Thái thì nhíu mày, Lý Nhị nhìn phản ứng khác nhau của bốn người, thái tử và Lý Khác đồng ý thì ông ta hiểu, nhưng Vân Diệp và Lý Thái phản đối thì ông ta không hiểu, may mà không có người ngoài, không vui hỏi:
- Thanh Tước, Vân Diệp, hai đứa có ý kiến khác?
- Phụ hoàng, tài năng của người thiên hạ đều biết, chuẩn tắc tổng kết ra nhất định chuẩn xác mà có ích, nhi thần tin, sau này đại ca dựa vào đó cai trị quốc gia sẽ không thành vấn đề, nhi thần lo là điều lệ phụ hoàng chế định sẽ thành pháp độ tổ tông, con cháu đời sau không dám làm trái.
- Phụ hoàng, tất cả học vấn trên đời cùng với thời gian trôi đi, cuối cùng đuổi không kịp bước tiến đời sau, phụ hoàng xem, Đại Đường ta thay đổi từng ngày, trong quân bắt đầu xuất hiện hỏa khí, hài nhi tin cùng với nghiên cứu hỏa khí phát triển, sau này quân ngủ Đại Đường ta lấy quân đổi kiểu mới làm chủ, nó liên quan nhiều nguyên tố, phép tắc cũ dần bị đào thải, nên hài nhi lo.....
Lý Nhị nheo mày, ngẫm nghĩ một lúc rồi hỏi Vân Diệp:
- Ngươi cũng nghĩ phép tắc trẫm định ra thành chướng ngại cho con cháu đời sau?
Vân Diệp không chút do dự, gật mạnh đầu:
- Thần không có thói quen nói lời trái lòng trước mặt bệ hạ, đúng là như thế, bệ hạ, chúng ta tạm thời không nói chuyện này, bệ hạ quan sát thêm vài năm, người đang độ đỉnh thịnh, nói mấy lời này còn sớm, thần dám cá, hai năm sau Đại Đường sẽ khiến bệ hạ không ngừng bổ xung hoàn thiện pháp luật mới thỏa mãn nhu cầu.
Lý Nhị cười gật đầu:
- Vậy trẫm xem hai năm nữa, xem xem năm Trinh Quan thứ mười một ép trẫm sửa luật pháp thế nào.
Rồi chuyển chủ đề:
- Cuộc chiến này chúng ta không cần nhắc tới nữa, ngươi phụng lệnh đi đưa di cốt các tướng sĩ Tiền Tùy về là chuyện công đức vô lượng, trẫm không nhớ có chiến tranh nào cả, còn chút xung đột nhỏ với người Cao Ly hãy quên đi, trên đời có nhiều chuyện khiến chúng ta hổi ức như thế, chút sợn sóng ai nhớ được.
Vân Diệp gật đầu vâng lời, hoàng đế nói chuyện này không tồn tại là tuyệt đối không tồn tại, y thích quyết định của Lý Nhị, dầu gì mình cũng là tiên sinh của thư viện, mang cái danh đồ tể không hay chút nào, mặc dù nói sự nghiệp bất hủ đều là từ giết người ra, nhưng mình thì thôi đi, ít mang ác danh vẫn hơn.
- Tảo triều ngày mai ngươi không cần đi, trẫm thấy đột nhiên cảm phong hàn là cái cớ tốt, ngươi bán đầu người tới bốn mươi quan, đúng là giỏi, nếu thứ gì tới tay ngươi cũng có giá cả rõ ràng, vậy ngươi nghĩ cách cho trẫm, Hầu Quân Tập sắp đánh Thổ Cốc Hồn, tới khi đó nếu có đầu người thừa ngươi bán giúp trẫm, bốn mươi quan, chỉ có một giá.
Vân Diệp vội khom mình thỉnh tội, biết không giấu được, nhưng nghe Lý Nhị nửa đùa nửa thật nhờ mình giúp vẫn rất kinh ngạc.
- Thực sự không đùa với ngươi, tới giờ ngươi chưa hiểu giá trị của nó, có món tiền này một nhà năm người có thể sống dư dả mười năm, nếu đi làm ăn, nhất định không lo cơm áo. Trẫm không ngờ đám thương cổ vì cái hàm không bổng lộc lại trả giá cao như thế, một cái đầu bốn mươi quan, nếu là trẫm sẽ bán không chút do dự, tiếc là lời này chỉ nói với mấy đứa, chẳng thể nói trên triều. FULL.vn
Lý Nhị vừa cảm khái xong, Lý Khác hiểu rõ thương cổ nhất khom người nói:
- Phụ hoàng, chuyện này chẳng khó lý giải, người cả ngày bận rộn duyệt tấu sớ, ít tiếp xúc với thương cổ, hài nhi thì khác xử lý việc của phủ nội phủ, tiếp xúc nhiều nhất là với thương cổ.
- Có lẽ phụ hoàng không ngờ, thương cổ gia sản mười vạn quan đã không tính là phú thương ở Trường An nữa rồi, sau lần hạn chế và đả kích thương cổ lần trước, bọn họ đã dần thoát ly khỏi sự khống chế của hào môn, tự mình kinh doanh. Hào môn cũng lợi dụng điều kiện ưu việt của bản thân để kinh doanh, ở trong nước bị cười nhạo và chỉ trích, nên họ ra nước ngoài.
- Con người giàu có rồi sẽ mưu cầu thân phận và địa vị, mà trong thiên hạ chỉ có phụ hoàng khiến được người ta gà chó thăng thiên, hoặc rơi xuống địa ngục. Mà trong quy củ phụ hoàng lập ra, quân công là hàng đầu, thương nhân không cần chút bổng lộc ít ỏi kia, mà họ cần thân phận được bình đẳng đối thoại với đạt quan quý nhân, nếu không với thân phận của bọn họ, được thấy đạt quan quý nhân là hi vọng xa vời, nói gì tới hai bên có giao lưu với nhau. Thế nên Vân Diệp bán đầu người với giá bốn mươi lượng chẳng làm hài nhi ngạc nhiên. Nếu phụ hoàng muốn bán quân công đầu người, hài nhi có thể làm được dễ dàng, đám thương cổ hiện như chó đói, cho chút thịt là sẽ nhào tới.
Lý Nhị thất kinh nhìn tam nhi tử:
- Thập vạn quan mà chưa phải là phú thương? Đám thương cổ đã giàu tới độ đó à? Trẫm chỉ nhìn thấy thương thuế tăng lên hàng năm, chứ không nghĩ tới thương nhân, Vân Diệp, e ngay bây giờ trẫm phải sửa thương luật rồi, nói không chừng Đại Đường xuất hiện phú thương gia tận trăm vạn quan, thế không được, phải hạn chế.
Lý Thừa Càn mỉm cưới nói:
- Bẩm phụ hoàng, đợi tiền mới phát hành, lo lắng của người sẽ được giải quyết tới khi ấy, cự phú càng nhiều càng tốt, chỉ cần phụ hoàng nắm chắc tiền tệ trong tay, hào thương lớn tới mấy cũng chẳng khơi lên được sóng gió gì. Nay tiền trang là một cửa không thể thiếu khi giao dịch đường dài, nếu không có hối phiếu, lượng tiền đồng của Đại Đường ta căn bản không đủ dùng, phụ hoàng xem một tờ giấy thế này đại biểu cho một trăm quan rồi.
Nhận lấy tời hối phiếu từ tay Lý Thừa Càn, Lý Nhị không nói gì, thứ này ông thấy nhiều rồi, cũng dùng nhiều, chỉ là không liên hệ nó với khống chế thương nhân.
- Sau này nói với phụ hoàng đạo lý trong chuyện này nhiều hơn, hiện giờ thời biến cách ngàn năm chưa có, chúng ta phải giang rộng tay hoan nghênh chúng, củng cố hoàn thiện, loại bỏ những luật không tốt, nếu làm được, đại nghiệp đáng mong đợi.
Vân Diệp cũng góp ý vào:
- Bệ hạ cũng đừng quá coi trọng những thứ này, nông canh từ xưa tới này mới là đường mưu sinh của chúng ta, đó gọi là nhà có lương, lòng không loạn. Thương nghiệp tuy mang tới tài phú cho quốc gia, nhưng nông canh mới là đại sự hàng đầu, thần thấy thương nghiệp Đại Đường quá phồn thịnh, thương nhân cầu cái mới, cái lạ, mà đi quá xa.
- Không nên quên cơ sở phát hành tiền tệ là lương thực, tiền đồng, bạc, vàng đều là giá trị chúng ta cấp cho nó mới có giá, nếu mai chúng ta cho rằng vàng quá nhiều rồi, không còn là đại biểu của tài phú nữa, vậy nó sẽ chẳng có giá trị gì. Thứ gì nhiều cũng sẽ mất giá, bệ hạ còn nhớ chuyện pha lê chứ?
Lý Nhị ngồi trên một cỗ xe trâu, trầm tư nói:
- Trẫm vẫn nhớ buổi bán đấu giá đó, một món đồ pha lê đều có giá nghìn quan, nay trẫm ở chợ thấy nhà phú quý mua đồ gốm ở chợ, pha lê chỉ lấy thêm cho chẵn tiền, mới có vài năm thôi mà đã thay đổi nghiêng trời lệch đất như thế, thật không ngờ.....
- Cho nên chúng ta cần mò mẫm tiến tới, đây đều là thứ tiền nhân chưa gặp phải, chúng ta không biết ngày mai sẽ ra sao, chỉ có thể đoán. Đảm lượng của bệ hạ là thứ đế vương trước kia không có, giang rộng tay hoan nghênh thế giới, không nghi kỵ, không hoài nghi, không tự ngã bế tắc, thần dám cam đoan, Trinh Quan thịnh thế là bước tiến chưa từng có, là thịnh thế huy hoàng.....
- Thanh Tước, Vân Diệp, hai đứa có ý kiến khác?
- Phụ hoàng, tài năng của người thiên hạ đều biết, chuẩn tắc tổng kết ra nhất định chuẩn xác mà có ích, nhi thần tin, sau này đại ca dựa vào đó cai trị quốc gia sẽ không thành vấn đề, nhi thần lo là điều lệ phụ hoàng chế định sẽ thành pháp độ tổ tông, con cháu đời sau không dám làm trái.
- Phụ hoàng, tất cả học vấn trên đời cùng với thời gian trôi đi, cuối cùng đuổi không kịp bước tiến đời sau, phụ hoàng xem, Đại Đường ta thay đổi từng ngày, trong quân bắt đầu xuất hiện hỏa khí, hài nhi tin cùng với nghiên cứu hỏa khí phát triển, sau này quân ngủ Đại Đường ta lấy quân đổi kiểu mới làm chủ, nó liên quan nhiều nguyên tố, phép tắc cũ dần bị đào thải, nên hài nhi lo.....
Lý Nhị nheo mày, ngẫm nghĩ một lúc rồi hỏi Vân Diệp:
- Ngươi cũng nghĩ phép tắc trẫm định ra thành chướng ngại cho con cháu đời sau?
Vân Diệp không chút do dự, gật mạnh đầu:
- Thần không có thói quen nói lời trái lòng trước mặt bệ hạ, đúng là như thế, bệ hạ, chúng ta tạm thời không nói chuyện này, bệ hạ quan sát thêm vài năm, người đang độ đỉnh thịnh, nói mấy lời này còn sớm, thần dám cá, hai năm sau Đại Đường sẽ khiến bệ hạ không ngừng bổ xung hoàn thiện pháp luật mới thỏa mãn nhu cầu.
Lý Nhị cười gật đầu:
- Vậy trẫm xem hai năm nữa, xem xem năm Trinh Quan thứ mười một ép trẫm sửa luật pháp thế nào.
Rồi chuyển chủ đề:
- Cuộc chiến này chúng ta không cần nhắc tới nữa, ngươi phụng lệnh đi đưa di cốt các tướng sĩ Tiền Tùy về là chuyện công đức vô lượng, trẫm không nhớ có chiến tranh nào cả, còn chút xung đột nhỏ với người Cao Ly hãy quên đi, trên đời có nhiều chuyện khiến chúng ta hổi ức như thế, chút sợn sóng ai nhớ được.
Vân Diệp gật đầu vâng lời, hoàng đế nói chuyện này không tồn tại là tuyệt đối không tồn tại, y thích quyết định của Lý Nhị, dầu gì mình cũng là tiên sinh của thư viện, mang cái danh đồ tể không hay chút nào, mặc dù nói sự nghiệp bất hủ đều là từ giết người ra, nhưng mình thì thôi đi, ít mang ác danh vẫn hơn.
- Tảo triều ngày mai ngươi không cần đi, trẫm thấy đột nhiên cảm phong hàn là cái cớ tốt, ngươi bán đầu người tới bốn mươi quan, đúng là giỏi, nếu thứ gì tới tay ngươi cũng có giá cả rõ ràng, vậy ngươi nghĩ cách cho trẫm, Hầu Quân Tập sắp đánh Thổ Cốc Hồn, tới khi đó nếu có đầu người thừa ngươi bán giúp trẫm, bốn mươi quan, chỉ có một giá.
Vân Diệp vội khom mình thỉnh tội, biết không giấu được, nhưng nghe Lý Nhị nửa đùa nửa thật nhờ mình giúp vẫn rất kinh ngạc.
- Thực sự không đùa với ngươi, tới giờ ngươi chưa hiểu giá trị của nó, có món tiền này một nhà năm người có thể sống dư dả mười năm, nếu đi làm ăn, nhất định không lo cơm áo. Trẫm không ngờ đám thương cổ vì cái hàm không bổng lộc lại trả giá cao như thế, một cái đầu bốn mươi quan, nếu là trẫm sẽ bán không chút do dự, tiếc là lời này chỉ nói với mấy đứa, chẳng thể nói trên triều. FULL.vn
Lý Nhị vừa cảm khái xong, Lý Khác hiểu rõ thương cổ nhất khom người nói:
- Phụ hoàng, chuyện này chẳng khó lý giải, người cả ngày bận rộn duyệt tấu sớ, ít tiếp xúc với thương cổ, hài nhi thì khác xử lý việc của phủ nội phủ, tiếp xúc nhiều nhất là với thương cổ.
- Có lẽ phụ hoàng không ngờ, thương cổ gia sản mười vạn quan đã không tính là phú thương ở Trường An nữa rồi, sau lần hạn chế và đả kích thương cổ lần trước, bọn họ đã dần thoát ly khỏi sự khống chế của hào môn, tự mình kinh doanh. Hào môn cũng lợi dụng điều kiện ưu việt của bản thân để kinh doanh, ở trong nước bị cười nhạo và chỉ trích, nên họ ra nước ngoài.
- Con người giàu có rồi sẽ mưu cầu thân phận và địa vị, mà trong thiên hạ chỉ có phụ hoàng khiến được người ta gà chó thăng thiên, hoặc rơi xuống địa ngục. Mà trong quy củ phụ hoàng lập ra, quân công là hàng đầu, thương nhân không cần chút bổng lộc ít ỏi kia, mà họ cần thân phận được bình đẳng đối thoại với đạt quan quý nhân, nếu không với thân phận của bọn họ, được thấy đạt quan quý nhân là hi vọng xa vời, nói gì tới hai bên có giao lưu với nhau. Thế nên Vân Diệp bán đầu người với giá bốn mươi lượng chẳng làm hài nhi ngạc nhiên. Nếu phụ hoàng muốn bán quân công đầu người, hài nhi có thể làm được dễ dàng, đám thương cổ hiện như chó đói, cho chút thịt là sẽ nhào tới.
Lý Nhị thất kinh nhìn tam nhi tử:
- Thập vạn quan mà chưa phải là phú thương? Đám thương cổ đã giàu tới độ đó à? Trẫm chỉ nhìn thấy thương thuế tăng lên hàng năm, chứ không nghĩ tới thương nhân, Vân Diệp, e ngay bây giờ trẫm phải sửa thương luật rồi, nói không chừng Đại Đường xuất hiện phú thương gia tận trăm vạn quan, thế không được, phải hạn chế.
Lý Thừa Càn mỉm cưới nói:
- Bẩm phụ hoàng, đợi tiền mới phát hành, lo lắng của người sẽ được giải quyết tới khi ấy, cự phú càng nhiều càng tốt, chỉ cần phụ hoàng nắm chắc tiền tệ trong tay, hào thương lớn tới mấy cũng chẳng khơi lên được sóng gió gì. Nay tiền trang là một cửa không thể thiếu khi giao dịch đường dài, nếu không có hối phiếu, lượng tiền đồng của Đại Đường ta căn bản không đủ dùng, phụ hoàng xem một tờ giấy thế này đại biểu cho một trăm quan rồi.
Nhận lấy tời hối phiếu từ tay Lý Thừa Càn, Lý Nhị không nói gì, thứ này ông thấy nhiều rồi, cũng dùng nhiều, chỉ là không liên hệ nó với khống chế thương nhân.
- Sau này nói với phụ hoàng đạo lý trong chuyện này nhiều hơn, hiện giờ thời biến cách ngàn năm chưa có, chúng ta phải giang rộng tay hoan nghênh chúng, củng cố hoàn thiện, loại bỏ những luật không tốt, nếu làm được, đại nghiệp đáng mong đợi.
Vân Diệp cũng góp ý vào:
- Bệ hạ cũng đừng quá coi trọng những thứ này, nông canh từ xưa tới này mới là đường mưu sinh của chúng ta, đó gọi là nhà có lương, lòng không loạn. Thương nghiệp tuy mang tới tài phú cho quốc gia, nhưng nông canh mới là đại sự hàng đầu, thần thấy thương nghiệp Đại Đường quá phồn thịnh, thương nhân cầu cái mới, cái lạ, mà đi quá xa.
- Không nên quên cơ sở phát hành tiền tệ là lương thực, tiền đồng, bạc, vàng đều là giá trị chúng ta cấp cho nó mới có giá, nếu mai chúng ta cho rằng vàng quá nhiều rồi, không còn là đại biểu của tài phú nữa, vậy nó sẽ chẳng có giá trị gì. Thứ gì nhiều cũng sẽ mất giá, bệ hạ còn nhớ chuyện pha lê chứ?
Lý Nhị ngồi trên một cỗ xe trâu, trầm tư nói:
- Trẫm vẫn nhớ buổi bán đấu giá đó, một món đồ pha lê đều có giá nghìn quan, nay trẫm ở chợ thấy nhà phú quý mua đồ gốm ở chợ, pha lê chỉ lấy thêm cho chẵn tiền, mới có vài năm thôi mà đã thay đổi nghiêng trời lệch đất như thế, thật không ngờ.....
- Cho nên chúng ta cần mò mẫm tiến tới, đây đều là thứ tiền nhân chưa gặp phải, chúng ta không biết ngày mai sẽ ra sao, chỉ có thể đoán. Đảm lượng của bệ hạ là thứ đế vương trước kia không có, giang rộng tay hoan nghênh thế giới, không nghi kỵ, không hoài nghi, không tự ngã bế tắc, thần dám cam đoan, Trinh Quan thịnh thế là bước tiến chưa từng có, là thịnh thế huy hoàng.....
