Sáng tinh mơ Tùy Tùy lại vào rừng trúc bẻ một rổ măng, lúc này nàng đang lột vỏ măng trước phòng bếp trong viện, chuẩn bị làm măng khô thì có tỳ nữ tới mời, đành phải giao măng cho đầu bếp, trở lại Tê Hà quán.
Cao ma ma đang đợi nàng ở nhà chính, thấy nàng hành lễ liền nói: “Cô nương mới đến, điện hạ sợ cô nương không quen thuộc với nơi đây, đặc biệt bảo lão nô tới giúp cô nương. Có điều gì không rõ, cô nương đều có thể tới hỏi, lão nô nhất định tận hết sức lực, biết gì nói nấy, giúp cô nương hầu hạ điện hạ thật tốt.”
Tùy Tùy cười nói: “Điều gì ta cũng không hiểu, người lại ngốc nghếch, làm phiền ma ma rồi.”
Cao ma ma thấy nàng cụp mi mắt, trong lòng hơi an tâm, bóng ma chuyện giết gà hôm qua cũng nhạt đi không ít.
Bà nghiêm mặt nói: “Đến nay bên người điện hạ không có người chấp ki trửu*… Chính là không có thê thiếp, cũng không có thị tỳ… Cô nương là nữ tử đầu tiên được điện hạ coi trọng, đây là phúc khí của cô nương.”
(Ji: *gốc: 执箕帚 – Chấp Ki Trửu – chỉ thê tử thời Xuân Thu #Baidu)
Tùy Tùy gật đầu, thờ ơ trước “vinh hạnh đặc biệt” này, vẫn chưa lộ ra vẻ thụ sủng nhược kinh.
Cao ma ma có chút thất vọng, nói tiếp: “Muốn hầu hạ bên cạnh điện hạ thì công, dung, ngôn, hạnh đều không thể thiếu.”
Bà nhìn sang khuôn mặt yêu dã của nữ tử, trong mắt tràn ngập ám thị, bốn tiêu chuẩn này, mỗi loại nàng đều kém xa, nếu không có gương mặt trời sinh này, điện hạ cũng chẳng buồn nhìn nàng lấy một cái.
“Hiện tại trước mắt cô nương tuy còn chút khiếm khuyết nhưng chỉ cần học thật tốt, đợi qua một thời gian nhất định có điểm tiến bộ.” Cao ma ma cổ vũ, “Chỉ cần cô nương chăm chỉ làm tròn bổn phận, hầu hạ điện hạ thật tốt, chờ đến khi điện hạ nạp phi, nếu cô nương may mắn vào phủ, cũng phải hầu hạ chủ mẫu cùng trắc phi thật tốt mới là đúng đắn.”
Tùy Tùy không phản ứng gì, khóe miệng vẫn nở nụ cười nhàn nhạt.
Cao ma ma nói: “Công Dung Ngôn Hạnh, lấy đức hạnh của nữ nhân làm đầu.”
Bà cúi người lấy một túi gấm trông rất bình thường, mở ra lấy ra một cuộn sách, bày trên án: “Cô nương từng đọc qua [Nữ giới] chưa?”
Tùy Tùy vừa nghe tới thứ này, não cũng tê rần, nhất thời cũng không biết lão ma ma này đang xem thường hay đang quá đề cao nàng đây.
Nhà ai dạy dỗ thị thiếp còn cho học [Nữ giới] chứ? Quả thực chưa từng nghe tới.
Nàng lắc đầu: “Chưa từng đọc, đây là thứ gì?”
Cao ma ma nói: “Đây là đạo đối nhân xử thế mà Tào đại gia viết để răn dạy nữ nhân.”
Tùy Tùy chớp mắt: “Tào đại gia là ai?”
Cao ma ma giải thích: “Tào đại gia thật ra họ Ban tên Chiêu, là nữ nhi của Sử gia Ban Bưu, muội muội của Ban Cố…”
Tùy Tùy nghi hoặc: “Nàng ấy họ Ban, vì sao lại gọi là Tào đại gia?”
Lông mày Cao ma ma nhướng lên, có chút không kiên nhẫn: “Nàng ấy gả cho phu quân họ Tào, nên chính là Tào đại gia.”
Tùy Tùy cụp mắt xuống: “Thực xin lỗi ma ma, ta ngốc quá, luôn phải hỏi Đông hỏi Tây.”
Cao ma ma nhìn không được điều này, thanh âm lập tức mềm xuống: “Khổng hiền triết có câu, ‘Biết là biết, không biết là không biết, cũng chính là biết*’, cô nương có nghi hoặc liền hỏi là tốt rồi.”
(Ji: 知之为知之,不知为不知,是知也 – câu này được hiểu đại khái như sau:
Biết được nhiều, biết sâu rộng nhưng vẫn còn bao điều vẫn chưa biết, chưa tìm hiểu được. Cái không biết mới là quan trọng, thừa nhận bản thân chưa biết, sống khiêm tốn mới đáng quý. Khuyến khích mọi người học hỏi với tinh thần cởi mở, đừng vờ hay tỏ ra biết tuốt.)
Ánh mắt Tùy Tùy sáng lên: “Ta biết Khổng hiền triết.”
Ngừng một chút lại nhăn mày: “Chính là một tràng ‘chi chi chi chi’ là gì vậy?”
Cao ma ma: “…”
Bà hắng giọng nói: “Trước hết cô nương không cần quan tâm đến mấy thứ này… Khụ Khụ, tóm lại, sau khi huynh trưởng qua đời, Tào đại gia phụng chỉ tiếp tục viết Hán Thư, là tài nữ đại danh đỉnh đỉnh của Đông Hán.”
Tùy Tùy lộ ra tia ngưỡng mộ: “Vậy nhất định rất lợi hại.”
“Đó là đương nhiên.” Cao ma ma nói, “Cô nương từng học qua nhận biết mặt chữ chưa?”
Tất nhiên Tùy Tùy không biết, Cao ma ma sớm đã đoán được: “Cô nương hầu hạ điện hạ, văn chương phải thông thạo một chút.”
Lão ma ma nhìn xa trông rộng, nghĩ đến nếu như tương lai nàng được điện hạ sủng ái, nạp vào Vương phủ làm thiếp, biết đâu điện hạ sẽ cho phép nàng sinh hạ hài tử, tuy chỉ là thứ tử thứ nữ mà mẫu thân không biết lấy một chữ, bằng không làm thế nào dưỡng dục hài nhi?
“Trước tiên cô nương nghe lão nô đọc thật chậm, giảng thật chậm, thuận tiện cũng học luôn nhã ngôn*.”
(Ji: *gốc: 雅言 – Nhã Ngôn – lời nói nhã nhặn thanh tao, lịch sử chuẩn mực.)
“Được.” Tùy Tùy nói.
Cao ma ma uống một ngụm trà giải khát, buông chén trà xuống, ngâm nga đọc từ đầu đến cuối một chương của [Ti Nhược]* một lần, rồi giải thích từng câu từng chữ, khoa chân múa tay, tốn cả nửa ngày trời miệng lưỡi, cuối cùng hỏi: “Cô nương hiểu chưa thế?”
(Ji: *gốc 卑弱 – Ti Nhược – khiêm nhường/ khiêm tốn)
Tùy Tùy mù mờ gật đầu, ngay sau đó lại lắc đầu.
“Cô nương không rõ chỗ nào?”
Tùy Tùy thẹn thùng nói: “Xin lỗi ma ma, thật ra câu nào ta cũng không rõ…”
Cao ma ma muốn ngất mấy lần.
Tùy Tùy ngượng ngùng xoắn ngón tay: “Phiền ma ma chậm rãi giảng lại một lần nữa, lần này ta nhất định sẽ nghe cẩn thận.”
Cao ma ma chỉ đành phải nhẫn nại giảng lại từ đầu, giảng một câu liền hỏi một lần: “Cô nương nghe hiểu chưa?”
Lần này Tùy Tùy nghe hiểu, nhưng nàng không lộ ra vẻ mặt Thể hồ quán đỉnh* như trong tưởng tượng của Cao ma ma, mà là cắn môi nhíu mày, vẻ mặt muốn nói lại thôi.
(Ji: *gốc 醍醐灌顶 – Thể Hồ Quán Đỉnh – sự giác ngộ sau khi được truyền trí tuệ, như được tưới qua một dòng suối mát, khai sáng tâm hồn #Baidu)
“Cô nương có cảm nghĩ gì?” Cao ma ma nói.
Tùy Tùy nói: “Ta nói thẳng, ma ma chớ trách.”
Cao ma ma: “Cô nương cứ nói.”
“Ta thấy lời của Tào đại gia có chút đạo đức giả.” Tùy Tùy nói.
Cao ma ma nhướng mày, thanh âm sắc bén: “Tại sao cô nương nói như thế?”
Tùy Tùy chỉ từ “Ngói” trên sách: “Người xem, bản thân nàng ta không ngây ngốc ở nhà làm ngõa* đi, chạy đến soạn sử gì chứ. Ta thấy thứ mà nàng ta viết ra đến bản thân còn không tin.”
(Ji: *gốc: 弄瓦 – Lộng Ngõa – làm trục xoay chính để dệt vải của Trung Quốc thời cổ đại, câu nói này để chỉ việc sinh con gái sẽ làm ngõa cho nữ nhi chơi.
Người Trung Quốc cổ có câu nói:
Sinh con trai thì làm chương [ngọc đẽo phẳng, xẻ đôi lấy một nửa]
Sinh con gái thì làm ngõa
Cao ma ma nhất thời nghẹn lời.
Tùy Tùy nói tiếp: “Lịch sử nàng ta cũng biên soạn rồi, tài nữ nàng ta cũng làm rồi, quay đầu liền viết văn lại bảo nữ tử khác ngoan ngoãn ở nhà làm ngõa*.”
Nàng dừng một chút: “Này giống như bản thân thì đi ăn thịt, dạy người khác đi ăn cám, nhất định là một mầm mống xấu.”
Cao ma ma hít một hơi sâu, lông mày nhướng lên trợn cả mắt, phản bác: “Tào đại gia không phải là người ngôn hành bất nhất*, sau khi phu quân qua đời nàng vẫn không tái giá, thủ tiết cả đời, người không thể vu khống…”
(Ji: *gốc 言行不一 Ngôn Hành Bất Nhất – lời nói và việc làm không đồng nhất, nói một đường làm một nẻo)
Dường như Tùy Tùy có chút suy tư, gật đầu: “Vậy thì bản thân nàng ta thích ăn cám, cũng không thể gọi nữ tử của cả thiên hạ tới ăn cám cùng nàng nhỉ.”
“Người…” Gân xanh trên trán Cao ma ma nhảy bựt bựt, “Cô nương không thể bất kính với Tào đại gia.”
Tùy Tùy nói: “Nhưng từ nhỏ phụ mẫu đã dạy ta, dù nam hay nữ đều phải học bản lĩnh phòng thân cho tốt, hổ sói trong núi cũng không vì ngươi là nữ tử sẽ không tới cắn ngươi.”
Dừng một chút, cau mày nói tiếp: “Ta nghe người ta nói, Khổng hiền triết dạy chúng ta phải hiếu thuận với phụ mẫu, nghe lời phụ mẫu. Ma ma nói xem, Khổng hiền triết và Tào đại gia, ta nên nghe theo ai đây?”
Cao ma ma: “…”
Bà bỗng cảm thấy nữ tử này thật sự rất khó đối phó, chuyện khác không nói, đừng nghĩ đủ tư cách nói phụ ngôn với nàng.
“Lão nô tiếp tục giảng.” Cao ma ma quyết định làm lơ nàng.
Nhưng mà Tùy Tùy nào chịu xua đuổi, bà vừa giảng một câu, nữ thợ săn này liền có mười câu chờ bà, nói đến khi bà á khẩu trả lời không được nữa mới thôi.
Mà khi nàng nói chuyện vẫn cứ từ tốn chậm rãi, ôn nhu, hoàn toàn không có cảm giác hùng hổ dọa người chút nào, bộ dáng nghiêm túc cùng ngươi thảo luận phân tích rõ ràng, khiến người khác chẳng có cách nào nổi giận được.
Cao ma ma thật khó khăn mới giảng xong chương [Phu phụ], gấp không chờ được mà đóng quyển sách lại , mệt như chặt một trăm cân củi.
“Ma ma không giảng nữa sao?” Tùy Tùy vẫn còn chưa hết ý, “Ma ma giảng rất thú vị, ta vẫn chưa nghe đủ đâu.”
Cao ma ma: “…”
…
Cao ma ma giảng [Nữ giới] liên tục ba ngày, Lộc Tùy Tùy vẫn siêng năng hiếu học như thế, không ngại học hỏi người dưới*, kiên trì bền vững cùng Cao ma ma “Như thiết như tha, như trác như ma”**.
(Ji: 不耻下问 – Bất Sỉ Hạ Vấn – không ngại học hỏi kẻ kém cỏi hơn mình #Luận ngữ – Công Dã Trưởng: ‘Người thông minh hiếu học sẽ không ngại hỏi người dưới‘
**Như thiết như tha, như trác như ma – 如切如磋，如琢如磨 – ý chỉ thường xuyên học hỏi lẫn nhau, thảo luận cùng nhau #Baidu)
Đáng sợ chính là, càng suy ngẫm, đôi lúc Cao ma ma cũng hoảng hốt, vậy mà lại cảm thấy lời của nàng cũng không phải không có lý.
Một ngày kia, Lộc Tùy Tùy bỗng nhiên đề xuất ý muốn đi dạo chợ Đông, Cao ma ma lại có một loại cảm giác như được đặc xá cực lớn, cũng mặc kệ nữ tử chơi xuân có tuân thủ đức hạnh hay không, bà vội sắp xếp xe ngựa cho nàng ra ngoài, thậm chí còn chu đáo hỏi nàng có đủ tiền không.
Tùy Tùy lắc đầu, Hoàn Huyên không phải người keo kiệt, tuy rằng nàng không danh không phận, cũng không phải thị tỳ trong Vương phủ, cũng được lĩnh tiền tiêu hàng tháng. Nửa năm nay ở quân doanh không có chỗ để tiêu, tiền bạc dần dần tích góp lên.
Huống hồ nàng ra cửa vốn không phải để mua đồ.
Bệnh “phong hàn” của Xuân Điều vẫn chưa khỏi hẳn, bộ xương già của Cao ma ma không thể chịu nổi vất vả xóc nảy từ thành Nam đến thành Bắc, nên đã nhét cho nàng một tiểu thanh y* khoảng mười bốn, mười lăm tuổi theo bên cạnh.
(Ji: *gốc 小青衣 – ý chỉ những nữ nô bộc, cung nữ vì màu xanh thời cổ đại thường được mặc bởi những phụ nữ có địa vị thấp)
Tỳ nữ tên là Tiểu Đồng, nhiệm vụ chủ yếu là nhìn chằm chằm xem nàng có luôn đội mũ sa rèm không, phòng ngừa nàng làm ra chuyện gì khác người.
Ngoại trừ xa phu và tỳ nữ còn có hai thị vệ mặc thường phục cưỡi ngựa theo sau, suy cho cùng cũng do ngoại trạch của Tề Vương quá mức diễm lệ, dễ dàng thu hút ong bướm. Nếu khiến cho đám đăng đồ tử* trong thành vây quanh, khó tránh khỏi tổn hại đến uy nghiêm của Tề Vương phủ.
(Ji: *đăng đồ tử – 登徒子 – chỉ những kẻ có ý dâm đãng, có hành động khiếm nhã với nữ nhân #Baidu)
Sự tích: https://baike.baidu.com/item/%E7%99%BB%E5%BE%92%E5%AD%90/1688933?fr=aladdin
Tùy Tùy cũng không thèm để ý có bao nhiêu người đi theo, nàng thay một bộ Hồ phục màu vàng nâu rồi ngồi xe ra ngoài.
Khi xe ngựa chạy đến ngoài cổng chợ phía Đông phường đã gần chính ngọ, ba trăm tiếng trống vừa gõ xong, cửa chợ lại mở ra, biển người cùng ngựa xe dồn dập ùa vào cổng.
Thành Trường An có hai thị phường* ở phía Đông và Tây, phần lớn phú hào quyền quý ở thành Đông, chợ ở phía Đông cũng phồn hoa náo nhiệt hơn phía Tây, phóng tầm mắt ra nhìn, đầy rẫy những bảo mã hương xa cùng bảo điền cẩm y.
(Ji: *thị phường – cách nói chợ thời cổ đại)
“Cô nương muốn đi dạo cửa hàng nào?” Tỳ nữ Tiểu Đồng hỏi.
Tùy Tùy vịn vào thành cửa sổ xe ngựa nhìn ra ngoài, bối rối nói: “Ta nhìn đến hoa cả mắt, ngươi nói nên bắt đầu dạo từ đâu đây?”
Tùy Tùy không thông hiểu văn chương, điều mà nữ nhi gia có hứng thú chẳng gì khác ngoài xiêm y vải dệt, trâm hoa son phấn các loại, đôi mắt Tiểu Đồng đảo quanh: “Cô nương muốn đến xem cửa hàng bán kim ngân thủ sức* không?”
(Ji: *gốc 金银首饰 – Kim Ngân Thủ Sức – trang sức vàng bạc)
Tùy Tùy nói: “E rằng tiền của ta không đủ mua mấy thứ đó.”
Tiểu Đồng nói: “Xem thử không mất tiền đâu.”
Tùy Tùy liền nói: “Được.”
Hai người xuống xe ngựa, Tùy Tùy đưa một xâu đồng tiền cho hai thị vệ, bảo họ tìm một quán trà ở góc đường ngồi chờ, rồi mang theo Tiểu Đồng bắt đầu dạo cửa hàng.
Tùy Tùy lớn đến vậy rồi cũng chưa dạo qua thị phường mấy lần, thỉnh thoảng mới đi một lần, đều phải nghĩ kỹ nên mua gì rồi lập tức đến thẳng tiệm, mua xong đi ngay, đây là lần đầu tiên kể từ khi chào đời nàng được nhàn nhã đi dạo như thế.
Nhưng Tiểu Đồng cứ cách dăm bữa lại tới mua sắm, rất quen thuộc khu này, chỗ vui chơi ăn uống làm đẹp đều như sổ gia trân*.
(Ji: *gốc 如数家珍 – Như Sổ Gia Trân – thuộc như lòng bàn tay, nhớ rõ ràng; như đếm của quý của gia đình)
Tùy Tùy theo Tiểu Đồng vừa dạo vừa xem, mệt rồi thì tìm một quầy hàng ngồi xuống ăn một bát chè đặc, ăn chút trái cây, nhưng thật ra lại vô cùng mãn nguyện.
Chỉ là Tùy Tùy không mang theo nhiều tiền, xem thì nhiều, mua thì ít, Tiểu Đồng là nô tỳ Vương phủ, ánh mắt rất cao, Tùy Tùy muốn cắt vài thước lụa rẻ tiền đem về may tiết y*, lại bị nàng ngăn: “Y liêu**trong phủ chúng ta tốt hơn so với những thứ đó nhiều, cô nương đến tìm ma ma để lãnh, hà tất tiêu tiền uổng phí.”
(Ji: *Tiết Y – 亵衣 – đồ lót; **Y Liêu – 衣料 – Vật liệu may mặc)
Nhiều lần như thế, vốn dĩ Tùy Tùy sao cũng được, liền thôi luôn.
Đi dạo nửa ngày cũng chỉ mua được mấy loại hương liệu hiếm gặp trong cửa hàng của người Hồ, và mấy cái khăn tay lụa cho Xuân Điều.
Tiểu Đồng nói: “Cô nương muốn đi xem phấn son không?”
Ánh mắt Tùy Tùy hơi lay động: “Thường ngày ta cũng đâu dùng đến.”
Tiểu Đồng khẽ “chậc” một tiếng: “Cô nương thiên sinh lệ chất* nhưng không thể không dưỡng da.”
(Ji: *Thiên Sinh Lệ Chất – 天生丽质 – vẻ đẹp/phẩm chất trời sinh)
“Vậy thì đi xem đi.”, Tùy Tùy rất dễ nói chuyện, “Cửa hàng son phấn nhà nào thì tốt đây?”
Tiểu Đồng vừa nói đến chuyện này liền nói đến rõ ràng mạch lạc: “Muốn nói đến son sáp hương phấn, toàn kinh thành thì loại thuộc Thường Tứ gia là tốt nhất, phương pháp bí mật làm ra hương phấn son sáp của nhà hắn nghe nói là lấy từ hậu cung nhà Trần, so với ngự thưởng chỉ tốt chứ không hề kém đâu.”
“Nhất định rất đắt nhỉ?” Tùy Tùy hỏi.
“Có loại đắt cũng có loại rẻ.” Tiểu Đồng nói, “Phong kiệm do nhân*, cô nương đến xem sẽ biết.”
(Ji: *Phong Kiệm Do Nhân – 丰俭由人 – ý chỉ tiết kiệm hay tiêu hoang đều do con người)
Tùy Tùy đồng ý, hai người xuyên phố qua hẻm, đi một lúc lâu mới tìm ra cửa hàng phấn son của Thường Tứ gia kia.
Lối vào cửa tiệm này ở chợ không tốt, mặt tiền cũng không lớn, gian chính của tiệm đông người chen chúc, cơ hồ không có chỗ để chen vào.
Tiểu Đồng nói: “Mấy ngày trước nô tỳ đã tới, cô nương vào xem đi, nô tỳ ở bên ngoài chờ người.”
Tùy Tùy gật đầu, đi vào cửa tiệm.
Trong tiệm khách thì nhiều, tiểu nhị lại thiếu, Tùy Tùy liếc mắt nhìn quanh rồi dừng lại trên người một tiểu điếm hỏa* thanh tú khoảng 17-18 tuổi quấn khăn đội đầu màu đen.
(Ji: *tiểu điếm hỏa – người phục vụ, cách gọi trong cổ đại)
Đuôi mắt trái của hắn có vết sẹo khó thấy được, cắt lông mày thành hai đoạn.
Tùy Tùy đến trước mặt hắn: “Chủ tiệm, nơi này của ngươi có bán phấn má hồng của người Hồ không?”
Tiểu nhị kia liếc mắt đánh giá nàng cách một lớp màn sa, gật đầu: “Phấn má hồng người Hồ ở tiệm ta có mấy loại, có màu nhuộm Hồng Hoa*, có màu nhuộm Hoa Lựu, có màu nhuộm Hoa Núi, còn có loại màu tím, không biết cô nương muốn loại nào?”
(Ji: *Hồng Hoa – Hoa nghệ tây Saffaron)
Tùy Tùy nói: “Ta muốn màu nhuộm máu của tinh tinh tộc Hồ ở Tây Quốc, không biết chủ tiệm có không?”
Lời nàng còn chưa dứt, vẻ mặt tiểu nhị kia liền trở nên nghiêm túc: “Loại phấn má này thường không ai mua, có đợt hàng năm trước đều cất tại kho trên lầu, mời cô nương theo tiểu nhân.”
Tùy Tùy gật đầu: “Làm phiền rồi.”
Thanh âm trong cửa tiệm huyên náo, âm lượng khi nói của bọn họ lại thấp nên không ai chú ý tới cuộc đối thoại giữa hai người, cũng không ai chú ý tới trong tiệm thiếu mất hai người.
Tiểu nhị kia đưa nàng vào một phòng trên lầu, thả màn che bằng vải thật dày xuống, dời bức bình phong trên tường đối diện, lộ ra một cánh cửa tối tăm, khom người nói: “Bên trong là nhà kho.”
Tùy Tùy đẩy cửa bước vào.
Bên trong cánh cửa là một căn phòng u tối chật hẹp, chỉ đốt đèn dầu nhưng cách bố trí lại rất thoải mái.
Một nam tử tầm năm mươi tuổi mặc gấm bào hoa văn tường vi, eo bụng như trống, hạ bái với nàng: “Ti chức bái kiến đại tướng quân.”
Cao ma ma đang đợi nàng ở nhà chính, thấy nàng hành lễ liền nói: “Cô nương mới đến, điện hạ sợ cô nương không quen thuộc với nơi đây, đặc biệt bảo lão nô tới giúp cô nương. Có điều gì không rõ, cô nương đều có thể tới hỏi, lão nô nhất định tận hết sức lực, biết gì nói nấy, giúp cô nương hầu hạ điện hạ thật tốt.”
Tùy Tùy cười nói: “Điều gì ta cũng không hiểu, người lại ngốc nghếch, làm phiền ma ma rồi.”
Cao ma ma thấy nàng cụp mi mắt, trong lòng hơi an tâm, bóng ma chuyện giết gà hôm qua cũng nhạt đi không ít.
Bà nghiêm mặt nói: “Đến nay bên người điện hạ không có người chấp ki trửu*… Chính là không có thê thiếp, cũng không có thị tỳ… Cô nương là nữ tử đầu tiên được điện hạ coi trọng, đây là phúc khí của cô nương.”
(Ji: *gốc: 执箕帚 – Chấp Ki Trửu – chỉ thê tử thời Xuân Thu #Baidu)
Tùy Tùy gật đầu, thờ ơ trước “vinh hạnh đặc biệt” này, vẫn chưa lộ ra vẻ thụ sủng nhược kinh.
Cao ma ma có chút thất vọng, nói tiếp: “Muốn hầu hạ bên cạnh điện hạ thì công, dung, ngôn, hạnh đều không thể thiếu.”
Bà nhìn sang khuôn mặt yêu dã của nữ tử, trong mắt tràn ngập ám thị, bốn tiêu chuẩn này, mỗi loại nàng đều kém xa, nếu không có gương mặt trời sinh này, điện hạ cũng chẳng buồn nhìn nàng lấy một cái.
“Hiện tại trước mắt cô nương tuy còn chút khiếm khuyết nhưng chỉ cần học thật tốt, đợi qua một thời gian nhất định có điểm tiến bộ.” Cao ma ma cổ vũ, “Chỉ cần cô nương chăm chỉ làm tròn bổn phận, hầu hạ điện hạ thật tốt, chờ đến khi điện hạ nạp phi, nếu cô nương may mắn vào phủ, cũng phải hầu hạ chủ mẫu cùng trắc phi thật tốt mới là đúng đắn.”
Tùy Tùy không phản ứng gì, khóe miệng vẫn nở nụ cười nhàn nhạt.
Cao ma ma nói: “Công Dung Ngôn Hạnh, lấy đức hạnh của nữ nhân làm đầu.”
Bà cúi người lấy một túi gấm trông rất bình thường, mở ra lấy ra một cuộn sách, bày trên án: “Cô nương từng đọc qua [Nữ giới] chưa?”
Tùy Tùy vừa nghe tới thứ này, não cũng tê rần, nhất thời cũng không biết lão ma ma này đang xem thường hay đang quá đề cao nàng đây.
Nhà ai dạy dỗ thị thiếp còn cho học [Nữ giới] chứ? Quả thực chưa từng nghe tới.
Nàng lắc đầu: “Chưa từng đọc, đây là thứ gì?”
Cao ma ma nói: “Đây là đạo đối nhân xử thế mà Tào đại gia viết để răn dạy nữ nhân.”
Tùy Tùy chớp mắt: “Tào đại gia là ai?”
Cao ma ma giải thích: “Tào đại gia thật ra họ Ban tên Chiêu, là nữ nhi của Sử gia Ban Bưu, muội muội của Ban Cố…”
Tùy Tùy nghi hoặc: “Nàng ấy họ Ban, vì sao lại gọi là Tào đại gia?”
Lông mày Cao ma ma nhướng lên, có chút không kiên nhẫn: “Nàng ấy gả cho phu quân họ Tào, nên chính là Tào đại gia.”
Tùy Tùy cụp mắt xuống: “Thực xin lỗi ma ma, ta ngốc quá, luôn phải hỏi Đông hỏi Tây.”
Cao ma ma nhìn không được điều này, thanh âm lập tức mềm xuống: “Khổng hiền triết có câu, ‘Biết là biết, không biết là không biết, cũng chính là biết*’, cô nương có nghi hoặc liền hỏi là tốt rồi.”
(Ji: 知之为知之,不知为不知,是知也 – câu này được hiểu đại khái như sau:
Biết được nhiều, biết sâu rộng nhưng vẫn còn bao điều vẫn chưa biết, chưa tìm hiểu được. Cái không biết mới là quan trọng, thừa nhận bản thân chưa biết, sống khiêm tốn mới đáng quý. Khuyến khích mọi người học hỏi với tinh thần cởi mở, đừng vờ hay tỏ ra biết tuốt.)
Ánh mắt Tùy Tùy sáng lên: “Ta biết Khổng hiền triết.”
Ngừng một chút lại nhăn mày: “Chính là một tràng ‘chi chi chi chi’ là gì vậy?”
Cao ma ma: “…”
Bà hắng giọng nói: “Trước hết cô nương không cần quan tâm đến mấy thứ này… Khụ Khụ, tóm lại, sau khi huynh trưởng qua đời, Tào đại gia phụng chỉ tiếp tục viết Hán Thư, là tài nữ đại danh đỉnh đỉnh của Đông Hán.”
Tùy Tùy lộ ra tia ngưỡng mộ: “Vậy nhất định rất lợi hại.”
“Đó là đương nhiên.” Cao ma ma nói, “Cô nương từng học qua nhận biết mặt chữ chưa?”
Tất nhiên Tùy Tùy không biết, Cao ma ma sớm đã đoán được: “Cô nương hầu hạ điện hạ, văn chương phải thông thạo một chút.”
Lão ma ma nhìn xa trông rộng, nghĩ đến nếu như tương lai nàng được điện hạ sủng ái, nạp vào Vương phủ làm thiếp, biết đâu điện hạ sẽ cho phép nàng sinh hạ hài tử, tuy chỉ là thứ tử thứ nữ mà mẫu thân không biết lấy một chữ, bằng không làm thế nào dưỡng dục hài nhi?
“Trước tiên cô nương nghe lão nô đọc thật chậm, giảng thật chậm, thuận tiện cũng học luôn nhã ngôn*.”
(Ji: *gốc: 雅言 – Nhã Ngôn – lời nói nhã nhặn thanh tao, lịch sử chuẩn mực.)
“Được.” Tùy Tùy nói.
Cao ma ma uống một ngụm trà giải khát, buông chén trà xuống, ngâm nga đọc từ đầu đến cuối một chương của [Ti Nhược]* một lần, rồi giải thích từng câu từng chữ, khoa chân múa tay, tốn cả nửa ngày trời miệng lưỡi, cuối cùng hỏi: “Cô nương hiểu chưa thế?”
(Ji: *gốc 卑弱 – Ti Nhược – khiêm nhường/ khiêm tốn)
Tùy Tùy mù mờ gật đầu, ngay sau đó lại lắc đầu.
“Cô nương không rõ chỗ nào?”
Tùy Tùy thẹn thùng nói: “Xin lỗi ma ma, thật ra câu nào ta cũng không rõ…”
Cao ma ma muốn ngất mấy lần.
Tùy Tùy ngượng ngùng xoắn ngón tay: “Phiền ma ma chậm rãi giảng lại một lần nữa, lần này ta nhất định sẽ nghe cẩn thận.”
Cao ma ma chỉ đành phải nhẫn nại giảng lại từ đầu, giảng một câu liền hỏi một lần: “Cô nương nghe hiểu chưa?”
Lần này Tùy Tùy nghe hiểu, nhưng nàng không lộ ra vẻ mặt Thể hồ quán đỉnh* như trong tưởng tượng của Cao ma ma, mà là cắn môi nhíu mày, vẻ mặt muốn nói lại thôi.
(Ji: *gốc 醍醐灌顶 – Thể Hồ Quán Đỉnh – sự giác ngộ sau khi được truyền trí tuệ, như được tưới qua một dòng suối mát, khai sáng tâm hồn #Baidu)
“Cô nương có cảm nghĩ gì?” Cao ma ma nói.
Tùy Tùy nói: “Ta nói thẳng, ma ma chớ trách.”
Cao ma ma: “Cô nương cứ nói.”
“Ta thấy lời của Tào đại gia có chút đạo đức giả.” Tùy Tùy nói.
Cao ma ma nhướng mày, thanh âm sắc bén: “Tại sao cô nương nói như thế?”
Tùy Tùy chỉ từ “Ngói” trên sách: “Người xem, bản thân nàng ta không ngây ngốc ở nhà làm ngõa* đi, chạy đến soạn sử gì chứ. Ta thấy thứ mà nàng ta viết ra đến bản thân còn không tin.”
(Ji: *gốc: 弄瓦 – Lộng Ngõa – làm trục xoay chính để dệt vải của Trung Quốc thời cổ đại, câu nói này để chỉ việc sinh con gái sẽ làm ngõa cho nữ nhi chơi.
Người Trung Quốc cổ có câu nói:
Sinh con trai thì làm chương [ngọc đẽo phẳng, xẻ đôi lấy một nửa]
Sinh con gái thì làm ngõa
Cao ma ma nhất thời nghẹn lời.
Tùy Tùy nói tiếp: “Lịch sử nàng ta cũng biên soạn rồi, tài nữ nàng ta cũng làm rồi, quay đầu liền viết văn lại bảo nữ tử khác ngoan ngoãn ở nhà làm ngõa*.”
Nàng dừng một chút: “Này giống như bản thân thì đi ăn thịt, dạy người khác đi ăn cám, nhất định là một mầm mống xấu.”
Cao ma ma hít một hơi sâu, lông mày nhướng lên trợn cả mắt, phản bác: “Tào đại gia không phải là người ngôn hành bất nhất*, sau khi phu quân qua đời nàng vẫn không tái giá, thủ tiết cả đời, người không thể vu khống…”
(Ji: *gốc 言行不一 Ngôn Hành Bất Nhất – lời nói và việc làm không đồng nhất, nói một đường làm một nẻo)
Dường như Tùy Tùy có chút suy tư, gật đầu: “Vậy thì bản thân nàng ta thích ăn cám, cũng không thể gọi nữ tử của cả thiên hạ tới ăn cám cùng nàng nhỉ.”
“Người…” Gân xanh trên trán Cao ma ma nhảy bựt bựt, “Cô nương không thể bất kính với Tào đại gia.”
Tùy Tùy nói: “Nhưng từ nhỏ phụ mẫu đã dạy ta, dù nam hay nữ đều phải học bản lĩnh phòng thân cho tốt, hổ sói trong núi cũng không vì ngươi là nữ tử sẽ không tới cắn ngươi.”
Dừng một chút, cau mày nói tiếp: “Ta nghe người ta nói, Khổng hiền triết dạy chúng ta phải hiếu thuận với phụ mẫu, nghe lời phụ mẫu. Ma ma nói xem, Khổng hiền triết và Tào đại gia, ta nên nghe theo ai đây?”
Cao ma ma: “…”
Bà bỗng cảm thấy nữ tử này thật sự rất khó đối phó, chuyện khác không nói, đừng nghĩ đủ tư cách nói phụ ngôn với nàng.
“Lão nô tiếp tục giảng.” Cao ma ma quyết định làm lơ nàng.
Nhưng mà Tùy Tùy nào chịu xua đuổi, bà vừa giảng một câu, nữ thợ săn này liền có mười câu chờ bà, nói đến khi bà á khẩu trả lời không được nữa mới thôi.
Mà khi nàng nói chuyện vẫn cứ từ tốn chậm rãi, ôn nhu, hoàn toàn không có cảm giác hùng hổ dọa người chút nào, bộ dáng nghiêm túc cùng ngươi thảo luận phân tích rõ ràng, khiến người khác chẳng có cách nào nổi giận được.
Cao ma ma thật khó khăn mới giảng xong chương [Phu phụ], gấp không chờ được mà đóng quyển sách lại , mệt như chặt một trăm cân củi.
“Ma ma không giảng nữa sao?” Tùy Tùy vẫn còn chưa hết ý, “Ma ma giảng rất thú vị, ta vẫn chưa nghe đủ đâu.”
Cao ma ma: “…”
…
Cao ma ma giảng [Nữ giới] liên tục ba ngày, Lộc Tùy Tùy vẫn siêng năng hiếu học như thế, không ngại học hỏi người dưới*, kiên trì bền vững cùng Cao ma ma “Như thiết như tha, như trác như ma”**.
(Ji: 不耻下问 – Bất Sỉ Hạ Vấn – không ngại học hỏi kẻ kém cỏi hơn mình #Luận ngữ – Công Dã Trưởng: ‘Người thông minh hiếu học sẽ không ngại hỏi người dưới‘
**Như thiết như tha, như trác như ma – 如切如磋，如琢如磨 – ý chỉ thường xuyên học hỏi lẫn nhau, thảo luận cùng nhau #Baidu)
Đáng sợ chính là, càng suy ngẫm, đôi lúc Cao ma ma cũng hoảng hốt, vậy mà lại cảm thấy lời của nàng cũng không phải không có lý.
Một ngày kia, Lộc Tùy Tùy bỗng nhiên đề xuất ý muốn đi dạo chợ Đông, Cao ma ma lại có một loại cảm giác như được đặc xá cực lớn, cũng mặc kệ nữ tử chơi xuân có tuân thủ đức hạnh hay không, bà vội sắp xếp xe ngựa cho nàng ra ngoài, thậm chí còn chu đáo hỏi nàng có đủ tiền không.
Tùy Tùy lắc đầu, Hoàn Huyên không phải người keo kiệt, tuy rằng nàng không danh không phận, cũng không phải thị tỳ trong Vương phủ, cũng được lĩnh tiền tiêu hàng tháng. Nửa năm nay ở quân doanh không có chỗ để tiêu, tiền bạc dần dần tích góp lên.
Huống hồ nàng ra cửa vốn không phải để mua đồ.
Bệnh “phong hàn” của Xuân Điều vẫn chưa khỏi hẳn, bộ xương già của Cao ma ma không thể chịu nổi vất vả xóc nảy từ thành Nam đến thành Bắc, nên đã nhét cho nàng một tiểu thanh y* khoảng mười bốn, mười lăm tuổi theo bên cạnh.
(Ji: *gốc 小青衣 – ý chỉ những nữ nô bộc, cung nữ vì màu xanh thời cổ đại thường được mặc bởi những phụ nữ có địa vị thấp)
Tỳ nữ tên là Tiểu Đồng, nhiệm vụ chủ yếu là nhìn chằm chằm xem nàng có luôn đội mũ sa rèm không, phòng ngừa nàng làm ra chuyện gì khác người.
Ngoại trừ xa phu và tỳ nữ còn có hai thị vệ mặc thường phục cưỡi ngựa theo sau, suy cho cùng cũng do ngoại trạch của Tề Vương quá mức diễm lệ, dễ dàng thu hút ong bướm. Nếu khiến cho đám đăng đồ tử* trong thành vây quanh, khó tránh khỏi tổn hại đến uy nghiêm của Tề Vương phủ.
(Ji: *đăng đồ tử – 登徒子 – chỉ những kẻ có ý dâm đãng, có hành động khiếm nhã với nữ nhân #Baidu)
Sự tích: https://baike.baidu.com/item/%E7%99%BB%E5%BE%92%E5%AD%90/1688933?fr=aladdin
Tùy Tùy cũng không thèm để ý có bao nhiêu người đi theo, nàng thay một bộ Hồ phục màu vàng nâu rồi ngồi xe ra ngoài.
Khi xe ngựa chạy đến ngoài cổng chợ phía Đông phường đã gần chính ngọ, ba trăm tiếng trống vừa gõ xong, cửa chợ lại mở ra, biển người cùng ngựa xe dồn dập ùa vào cổng.
Thành Trường An có hai thị phường* ở phía Đông và Tây, phần lớn phú hào quyền quý ở thành Đông, chợ ở phía Đông cũng phồn hoa náo nhiệt hơn phía Tây, phóng tầm mắt ra nhìn, đầy rẫy những bảo mã hương xa cùng bảo điền cẩm y.
(Ji: *thị phường – cách nói chợ thời cổ đại)
“Cô nương muốn đi dạo cửa hàng nào?” Tỳ nữ Tiểu Đồng hỏi.
Tùy Tùy vịn vào thành cửa sổ xe ngựa nhìn ra ngoài, bối rối nói: “Ta nhìn đến hoa cả mắt, ngươi nói nên bắt đầu dạo từ đâu đây?”
Tùy Tùy không thông hiểu văn chương, điều mà nữ nhi gia có hứng thú chẳng gì khác ngoài xiêm y vải dệt, trâm hoa son phấn các loại, đôi mắt Tiểu Đồng đảo quanh: “Cô nương muốn đến xem cửa hàng bán kim ngân thủ sức* không?”
(Ji: *gốc 金银首饰 – Kim Ngân Thủ Sức – trang sức vàng bạc)
Tùy Tùy nói: “E rằng tiền của ta không đủ mua mấy thứ đó.”
Tiểu Đồng nói: “Xem thử không mất tiền đâu.”
Tùy Tùy liền nói: “Được.”
Hai người xuống xe ngựa, Tùy Tùy đưa một xâu đồng tiền cho hai thị vệ, bảo họ tìm một quán trà ở góc đường ngồi chờ, rồi mang theo Tiểu Đồng bắt đầu dạo cửa hàng.
Tùy Tùy lớn đến vậy rồi cũng chưa dạo qua thị phường mấy lần, thỉnh thoảng mới đi một lần, đều phải nghĩ kỹ nên mua gì rồi lập tức đến thẳng tiệm, mua xong đi ngay, đây là lần đầu tiên kể từ khi chào đời nàng được nhàn nhã đi dạo như thế.
Nhưng Tiểu Đồng cứ cách dăm bữa lại tới mua sắm, rất quen thuộc khu này, chỗ vui chơi ăn uống làm đẹp đều như sổ gia trân*.
(Ji: *gốc 如数家珍 – Như Sổ Gia Trân – thuộc như lòng bàn tay, nhớ rõ ràng; như đếm của quý của gia đình)
Tùy Tùy theo Tiểu Đồng vừa dạo vừa xem, mệt rồi thì tìm một quầy hàng ngồi xuống ăn một bát chè đặc, ăn chút trái cây, nhưng thật ra lại vô cùng mãn nguyện.
Chỉ là Tùy Tùy không mang theo nhiều tiền, xem thì nhiều, mua thì ít, Tiểu Đồng là nô tỳ Vương phủ, ánh mắt rất cao, Tùy Tùy muốn cắt vài thước lụa rẻ tiền đem về may tiết y*, lại bị nàng ngăn: “Y liêu**trong phủ chúng ta tốt hơn so với những thứ đó nhiều, cô nương đến tìm ma ma để lãnh, hà tất tiêu tiền uổng phí.”
(Ji: *Tiết Y – 亵衣 – đồ lót; **Y Liêu – 衣料 – Vật liệu may mặc)
Nhiều lần như thế, vốn dĩ Tùy Tùy sao cũng được, liền thôi luôn.
Đi dạo nửa ngày cũng chỉ mua được mấy loại hương liệu hiếm gặp trong cửa hàng của người Hồ, và mấy cái khăn tay lụa cho Xuân Điều.
Tiểu Đồng nói: “Cô nương muốn đi xem phấn son không?”
Ánh mắt Tùy Tùy hơi lay động: “Thường ngày ta cũng đâu dùng đến.”
Tiểu Đồng khẽ “chậc” một tiếng: “Cô nương thiên sinh lệ chất* nhưng không thể không dưỡng da.”
(Ji: *Thiên Sinh Lệ Chất – 天生丽质 – vẻ đẹp/phẩm chất trời sinh)
“Vậy thì đi xem đi.”, Tùy Tùy rất dễ nói chuyện, “Cửa hàng son phấn nhà nào thì tốt đây?”
Tiểu Đồng vừa nói đến chuyện này liền nói đến rõ ràng mạch lạc: “Muốn nói đến son sáp hương phấn, toàn kinh thành thì loại thuộc Thường Tứ gia là tốt nhất, phương pháp bí mật làm ra hương phấn son sáp của nhà hắn nghe nói là lấy từ hậu cung nhà Trần, so với ngự thưởng chỉ tốt chứ không hề kém đâu.”
“Nhất định rất đắt nhỉ?” Tùy Tùy hỏi.
“Có loại đắt cũng có loại rẻ.” Tiểu Đồng nói, “Phong kiệm do nhân*, cô nương đến xem sẽ biết.”
(Ji: *Phong Kiệm Do Nhân – 丰俭由人 – ý chỉ tiết kiệm hay tiêu hoang đều do con người)
Tùy Tùy đồng ý, hai người xuyên phố qua hẻm, đi một lúc lâu mới tìm ra cửa hàng phấn son của Thường Tứ gia kia.
Lối vào cửa tiệm này ở chợ không tốt, mặt tiền cũng không lớn, gian chính của tiệm đông người chen chúc, cơ hồ không có chỗ để chen vào.
Tiểu Đồng nói: “Mấy ngày trước nô tỳ đã tới, cô nương vào xem đi, nô tỳ ở bên ngoài chờ người.”
Tùy Tùy gật đầu, đi vào cửa tiệm.
Trong tiệm khách thì nhiều, tiểu nhị lại thiếu, Tùy Tùy liếc mắt nhìn quanh rồi dừng lại trên người một tiểu điếm hỏa* thanh tú khoảng 17-18 tuổi quấn khăn đội đầu màu đen.
(Ji: *tiểu điếm hỏa – người phục vụ, cách gọi trong cổ đại)
Đuôi mắt trái của hắn có vết sẹo khó thấy được, cắt lông mày thành hai đoạn.
Tùy Tùy đến trước mặt hắn: “Chủ tiệm, nơi này của ngươi có bán phấn má hồng của người Hồ không?”
Tiểu nhị kia liếc mắt đánh giá nàng cách một lớp màn sa, gật đầu: “Phấn má hồng người Hồ ở tiệm ta có mấy loại, có màu nhuộm Hồng Hoa*, có màu nhuộm Hoa Lựu, có màu nhuộm Hoa Núi, còn có loại màu tím, không biết cô nương muốn loại nào?”
(Ji: *Hồng Hoa – Hoa nghệ tây Saffaron)
Tùy Tùy nói: “Ta muốn màu nhuộm máu của tinh tinh tộc Hồ ở Tây Quốc, không biết chủ tiệm có không?”
Lời nàng còn chưa dứt, vẻ mặt tiểu nhị kia liền trở nên nghiêm túc: “Loại phấn má này thường không ai mua, có đợt hàng năm trước đều cất tại kho trên lầu, mời cô nương theo tiểu nhân.”
Tùy Tùy gật đầu: “Làm phiền rồi.”
Thanh âm trong cửa tiệm huyên náo, âm lượng khi nói của bọn họ lại thấp nên không ai chú ý tới cuộc đối thoại giữa hai người, cũng không ai chú ý tới trong tiệm thiếu mất hai người.
Tiểu nhị kia đưa nàng vào một phòng trên lầu, thả màn che bằng vải thật dày xuống, dời bức bình phong trên tường đối diện, lộ ra một cánh cửa tối tăm, khom người nói: “Bên trong là nhà kho.”
Tùy Tùy đẩy cửa bước vào.
Bên trong cánh cửa là một căn phòng u tối chật hẹp, chỉ đốt đèn dầu nhưng cách bố trí lại rất thoải mái.
Một nam tử tầm năm mươi tuổi mặc gấm bào hoa văn tường vi, eo bụng như trống, hạ bái với nàng: “Ti chức bái kiến đại tướng quân.”
