Chương 441: Sơ hở
Vấn đề rất đơn giản, Dương Thu Trì cười hắc hắc hỏi: "Ngươi nói Thuận phi triệu kiến Cố phủ doãn để thương lượng chuyện mưu sát Hiền phi nương nương, vậy địa phương nào dùng làm chỗ hội kiến?"
Khẩu cung thời cổ đại ghi nhận rất đơn giản, chỉ cần phạm nhân nhận tội là được. Do đó, Kỷ Cương không đặc biệt chú ý những chi tiết này, ngẫm nghĩ một hồi, đáp: "Cái đó.... cái đó khẳng định là ở cung của Thuận phi rồi."
"Ngươi nhận thấy một đại thần của triều đình có thể tùy tiện tiến nhập vào nội cung đơn độc hội kiến với phi tần của hoàng thượng hay sao? Cho dù là có, Cố phủ doãn tiến vào nội cung khẳng định là sẽ có người trực trong nội cung đăng ký ghi chép lại chứ, thử mang đến xem thử?"
Đoạn thời gian này do thường xuất nhập hoàng cung, Dương Thu Trì đã biết trong hoàng cung của hoàng thượng giới bị sâm nghiêm, ngoại trừ hắn, Kỷ Cương, Vân Lộ công chúa và những người được đặc biệt cho phép tùy ý tiến cung, những người khác không được hoàng thượng cho vời, căn bản không thể nào tiến vào được. Hơn nữa, cho dù bọn hắn có được phép đặc biệt tiến cung, trong hoàng cung cũng có người chịu trách nhiệm ghi chép đăng ký lại đầy đủ.
Trán của Kỷ Cương đã bắt đầu rịn mồ hôi, nhưng chi tiết này y đích xác không chú ý, ngẫm nghĩ một lúc nói: "Không đúng, dường như là Thuận phi xuất cung đi gặp Cố phủ doãn..." Lời này vừa nói xong, y lại cảm thấy không ổn.
Dương Thu Trì đã cười hỏi ngay: "Ngươi nhận thấy rằng một vị phi tần có thể tùy ý xuất cung hay sao? Huống chi là đi gặp một ngoại thần của triều đình?"
Điều này đương nhiên thuộc vào cấm điều trong quy củ sâm nghiêm của nội cung, cho nên mới có câu hoàng cung sâu như biển là ý này, người ngoài căn bản không thể tùy ý xuất nhập, người vào trong rồi chưa chắc còn có ngày ra.
Kỷ Cương hàm hồ nói: "Cũng có thể là lẻn ra ngoài cung! Dù gì... dù gì thì hai tên chúng nó cũng đã khai nhận rồi! Điều này dù sao cũng là đúng thôi!"
"Có lẽ có đúng hả (*)? Ha ha, ngươi ngoại trừ có thể dùng những thứ "có lẽ có" này để vu khống hãm hại người ta, còn biết làm được gì?" Dương Thu Trì cười lạnh, "Vấn đề này ngươi đáp không tròn vẹn, vậy ta hỏi ngươi một vấn đề khác, ta dạy cho Vương Tư Thái dùng thán độc mưu sát nương nương ở đâu?"
"Ba người các ngươi gặp nhau trong nội nha của Cố phủ doãn để thương lượng!" Kỷ Cương khôi phục lại tự tin, địa điểm thương lượng này y có nghĩ tới, và cũng đã đặc biệt đề ra trong lời dụ cung, cho nên có thể trả lời lưu loát.
"Vương Tư Thái là nữ quan trong cung, theo quy định cũng không thể tự do xuất nhập hoàng cung như thế, huống chi là đi tìm một quan tam phẩm của triều đình đi thương lượng việc mưu sát nương nương, ả không sợ dẫn đến sự hoài nghi của người khác hay sao?"
Kỷ Cương nhất thời cứng họng, ấp úng nói: "Cũng có thể... có thể là Vương Tư Thái cần ngươi tự thân chỉ dẫn phương pháp giết người, cho nên len lén rời khỏi cung...."
"Len lén rồi khỏi cung dễ dàng như vậy sao a? Ha ha, dùng thán độc giết người không phải là phương pháp giết người phức tạp gì, cần gì ta tự thân dạy cho Vương Tư Thái chứ> Trong cung mùa đông thường phải sưởi ấm, chẳng phải đều dùng đến than củi hay sao? Vương Tư Thái không phải là kẻ ngốc gì, còn cần tới người khác trực tiếp dạy hay sao? Cho dù là muốn dạy, ta chỉ cần nói cho Cố phủ doãn, để ông ta trực tiếp đem phương pháp này cho Vương Tư Thái biết chẳng phải là ổn quá hay sao? Còn cần chi phải dùng tới ba người tập trung hội họp? Mưu sát nương nương là sự tình đại nghịch bất đạo, đương nhiên càng ít người biết càng thêm một phần an toàn, có thể sử dụng phương pháp an toàn tại sao không dùng, lại đi dùng phương pháp tập trung hội họp dễ dàng bị bại lộ như thế?"
"Cái này... ta làm sao biết được các ngươi nghĩ gì chứ!" Kỷ Cương đỏ bừng mặt gân cổ cãi.
"Ta nghĩ làm sao à? Ta đang kỳ quái là tên Kỷ Cương ngươi ngu như heo vậy sao mà làm tới chức cẩm y vệ chỉ huy sứ chứ!"
"Ngươi...!" Kỷ Cương tức giận đến tím cả mặt.
"Ha ha, gọi ngươi một tiếng heo là nâng cao tầm mức của ngươi lắm rồi, nhân vì heo còn thông minh hơn ngươi! Cho ngươi bíết, nếu như thật sự ta bày kế dùng thán độc giết ngừơi, ta nhất định sẽ không sắp bày tiến hành trong mùa hè nóng bức, vì như thế là vô cùng ngu xuẩn."
"Vì sao?" Minh Thành Tổ nhất mực im lìm lắng nghe, đến lúc này nhịn không được nhíu mày hỏi. Ông ta hiện giờ cũng cảm thấy án này vẫn còn nhiều chổ sơ hở cần phải tra cho rõ. Kỷ Cương càng mê hoặc hơn, trong mùa hè nóng bức mà dùng thán độc giết người rõ ràng là có điểm rất cao minh, sao Dương Thu Trì lại nói là phương pháp ngu xuẩn.
Dương Thu Trì nói: "Nếu như không phải thái y quá cổ hủ quá ngốc, thì người bị giết bằng thán độc rất dễ dàng được nhận ra."
"Dùng phương pháp nào?" Minh Thành Tổ bắt đầu hiếu kỳ.
"Hơi độc của than thông qua hô hấp tiến nhập vào nội thể của con người, sẽ kết hợp với hồng huyết cầu hình thành hồng cầu chứa oxít các bon khiến cho máu biến thành màu đỏ tươi. Do đó, da thịt của con người, thi ban lúc đó đều biến thành màu hồng thắm, đặc biệt là ở môi sẽ đỏ như hồng đào vậy. Chỉ cần nhìn sơ qua là nhận thấy có điều không ổn ngay. Thái y lúc đã đã chú ý đến điểm này, nhưng mà bọn họ không nghĩ sâu hơn!"
Minh Thành Tổ nghe không hiểu mấy thuật ngữ chuyên nghiệp của Dương Thu Trì, nhưng khi nghe Dương Thu Trì đề cập đến tình trạng cơ thể lúc chết, suy nghĩ kỹ lại, nhớ lúc đó môi của Hiền phi rõ ràng là đỏ đẹp phi thường, không khỏi hơi gật đầu, hỏi: "Như vậy thì làm sao?"
"Nếu đổi thành một thái y cẩn thận hơn một chút sẽ phát hiện được Hiền phi chết là vì khí than. Do đó, tuyển chọn dùng khí than để giết người trong mùa hè nghe qua dường như là một chiêu vô cùng cao, kỳ thực ngu xuẩn cùng cực, chỉ sợ chỉ có Vương Tư Thái và Kỷ Cương đồ thứ ngu xi như thế mới cho là phép này thông minh!"
"Ngươi...!" Kỷ Cương tức giận điên người, còn định nói nữa thì Minh Thành Tổ đã phất tay cản lại, hỏi Dương Thu Trì: "Nếu như là ngươi, thì ngươi sẽ chọn chừng nào ra tay?"
Dương Thu Trì đáp: "Nếu như muốn dùng thán độc, cách dùng thông minh nhất đương nhiên sẽ chọn mùa đông, chọn lúc nương nương sử dụng lò than để sưởi, xảo diệu chế tạo hiện trường, ngụy tạo thành tử vong ngoài ý muốn. Như vậy cho dù là toàn bộ người của thái y viện đến kiểm tra cũng chỉ nhận ra rằng nương nương chết bất ngờ vì thán độc, chứ không phải mưu sát, nhân vì thái y không phải là người chuyên phá án, bọn họ không hiểu phá án như thế nào, nên không phát hiện được chỗ mờ tối ở đây, cho nên mới không lộ ra dấu vết."
Minh Thành Tổ lại gật gật đầu, cảm thấy Dương Thu Trì nói cũng có lý.
Kỷ Cương cười lạnh hỏi: "Ngụy tạo tử vong ngoài ý muốn? Làm sao ngụy tạo?"
"Ta nói cho ngươi biết để ngươi tiếp tục hãm hại người khác à? Đi nằm mộng đi!" Dương Thu Trì nhìn xéo Kỷ Cương: "Thứ người bất học vô thuật như ngươi tự cho là đúng, rồi coi Dương Thu Trì ta cũng ngu xuẩn giống như ngươi hả? Ngươi muốn hãm hại ta, những lĩnh vực khác thì còn được, chứ đừng chọn phương diện mà ta giỏi nhất để hãm hại, ha ha, ngươi nếu không ngu thì không còn ai ngu hơn ngươi nữa!"
Lời này khiến Kỷ Cương tức đến thất khiếu bốc khói, nhưng hoàng thượng ở bên cạnh y không dám phát tác bậy, chỉ trừng mắt nhìn Dương Thu Trì thở khì khì.
Kỳ thật, cách hãm hại Dương Thu Trì của Kỷ Cương là rất cao minh, nhưng chẳng qua là Dương Thu Trì biết lần này mình khó thoát tai kiếp, cho nên liều trước khi dùng phương pháp cá chết lưới rách, thì nói móc chế giễu mắng Kỷ Cương cho đã một phen để hả cơn tức giận trong lòng.
Dương Thu Trì lại nói: "Nếu như mà ta chỉ sử giết ngươi, ta sẽ không dạy một phương pháp giết người dễ dàng nhận tra ra như thế. Ta tùy tiện có thể tìm tới bảy tám phương pháp khác nhau, giết người xong rồi trên thế giới này không một ai có thể tra ra người đó vì sao mà chết. Nếu như muốn giết người có quan hệ thâm mật giống như Vương Tư Thái và Hiền phi nương nương vậy, ta thậm chí không cần dùng bất cứ công cụ nào, giết người xong rồi thì cho dù là thái y hay bộ khoái cao minh giỏi giang đến thế nào đi nữa cũng chỉ nhận thấy rằng kẻ đó đã sống hết đời rồi xuống âm phủ, chứ không thể hoài nghi có người mưu sát."
Minh Thành Tổ nghe Dương Thu Trì nói thần kỳ như vậy, hiếu kỳ hỏi: "Phương pháp gì?"
"Ví dụ như có thể dùng phương pháp dẫn tới cái chết vì ức chế mà giết người." Dương Thu Trì chỉ vào cổ của mình: "Động mạch cảnh của con người trong thành mạch máu có thần kinh phế vị (thần kinh mê tẩu - đôi thần kinh thứ 10 trong hệ thần kinh. Xem thêm chú thích **) nhẹ tạo thành một chòm, có thể cảm nhận kích thích do đè ép từ bên ngoài, từ đó gây phản xạ ức chế nhịp đập của tim. Chỉ cần tìm đúng vị trí, dùng một lực độ nhất định đè liên tục vào, thì một chút sau sẽ khiến cho nhịp đập tim của con ngươi dừng lại, nếu tiếp tục nữa sẽ gây tử vong. Do loại tử vong này có tính chất công năng chứ không phải có tính khí chất, và loại bệnh biến mang tính công năng này sẽ không làm biến cải bất kỳ điều gì về hình thái học trong cơ thể con người. Đừng nói là kiểm tra ngoài da, ngay cả mổ xẻ con người ra để kiểm tra cũng không tìm ra nguyên nhân tử vong. Thứ tử vong như thế gọi là ức chế tử (chết vì ức chế), chỉ có thể dựa vào những hành vi tồn tại bên ngoài để phán đoán."
Minh Thành Tổ nghe mà ngẩn cả ra. Dương Thu Trì sổ ra một lô một lốc các thuật ngữ y học, tuy khiến ông ta như đi trong mây mù, nhưng cũng nghe ra được trên đời này quả thật có phương pháp giết người khiến người ta không ngờ đến như thế. Nếu thật sự dùng phương pháp đó mà giết người, chỉ sợ toàn bộ vương triều Đại Minh này còn chưa có người nào phát hiện ra người bị hại có phải chết vì mưu sát hay không. Minh Thành Tổ không khỏi có cảm giác đại khai nhãn giới.
Kỷ Cương thì nghe hắn nói mà giống như chẳng thể với tay sờ được đầu hòa thượng cao một trượng hai (Xem chú thích ***), vốn muốn trào phúng vài câu, nhưng sợ Dương Thu Trì mắng tiếp. Y biết Dương Thu Trì đã chết đến nơi chẳng còn sợ gì nữa, cho nên cố nín nhịn.
Dương Thu Trì vừa rồi mắng Kỷ Cương thật thống khoái, cơn tức trong lòng đã dịu đi, hiện giờ đã đến lúc chiến đấu rồi. Hắn ngước đầu: "Hoàng thượng, rốt cuộc chỉ là một câu nói, mọi chuyện này đều là tên đầu heo Kỷ Cương này tạo ra lời nói dối sơ hở cả trăm chiều. Tôi không hề giết Hiền phi nương nương. Thứ phương pháp giết người ngu xuẩn ấy không thể nào là tôi dạy ra được. Được rồi, tôi đã nói hết, nên xử trí thế nào hoàng thượng cứ làm đi!"
Nói xong, Dương Thu Trì sờ súng, nhìn thẳng Minh Thành Tổ, chỉ cần ông ta mắt lộ sát cơ là lập tức rút súng thí mạng.
Kỷ Cương cũng giương mắt nhìn Minh Thành Tổ đau đáu, chờ ông ta hạ lệnh đem chém hết cả nhà Dương Thu Trì, tru diệt cửu tộc.
Không ngờ, Minh Thành Tổ vẫn y như cũ nhíu mày cúi đầu trầm tư, một lúc sau quay sang hỏi người mập nãy giờ không lên tiếng câu nào: "Cao Sí, con cảm thấy nên xử trí hắn thế nào?"
Cao Sí? Thái tử Chu Cao Sí? Dương Thu Trì bấy giờ mới biết người mập không ngừng thổ hỗn hễn đứng cạnh Minh Thành Tổ đây thì ra là thái tử Chu Cao Sí.
Chu Cao Sí khom người nói: "Phụ hoàng, thần nhi cảm thấy lời của Dương hầu gia không phải là không có đạo lý. Hơn nữa, Dương hầu gia vì nước tận trung, tập nã Kiến Văn dư đảng, công huân trác tuyệt, án liên quan đến Dương hầu gia này rõ ràng là còn rất nhiều chỗ hở, không nên xử trí khinh suất. Hay là trước hết giam lỏng cả nhà của hầu gia, tiếp tục điều tra cho rõ, sau đó căn cứ tình huống rồi sẽ quyết định xử trí sau."
Dương Thu Trì chấn động tâm thần, cảm kích nhìn vị thái tử mập này. Hắn không ngờ bản thân và thái tử chẳng có giao tình gì, thế mà thái tử có thể công bình nói giúp cho hắn, lòng không khỏi dâng lên một chút gì đó ấm áp. Đây là thứ cảm thụ song trùng: vừa là ân tri ngộ, vừa là ân cứu mạng.
Kỷ Cương vội chen lời: "Hoàng thượng, vạn lần không thể, tên Dương Thu Trì này thập phần giảo hoạt, nhất định sẽ nghĩ biện pháp hỗn hào cho qua, thậm chí điên đảo trắng để cố gắng thoát tội. Án này đã có chứng cứ đành rành, không cần thẩm tra nữa."
Dương Thu Trì cười nói: "Kỷ Cương, thật thì không thể giả, giả thể chẳng thể là thật nữa. Ngươi trong lòng không có quỷ, vì sao lại sợ hoàng thượng tra xét chứ?"
Chú thích:
(*) Nguyên văn: 莫须有 = mạc tu hữu - Có lẽ có (thời Tống, Trung Quốc, gian thần Tần Cối vu cho Nhạc Phi là mưu phản, Hàn Thế Trung bất bình, bèn hỏi Tần Cối có căn cứ gì không, Tần Cối trả lời "có lẽ có". Về sau từ này dùng theo ý nghĩa bịa đặt không có căn cứ, bắt tội không có căn cứ.
(**) Thần kinh phế vị: Đôi dây thần kinh số 10, là dây thần kinh thực vật thường gây hiện tượng choáng, ngất xỉu hoặc nấc cục. Ngất xỉu thường xảy ra cho người đàn ông già hay đàn bà trẻ, do sự kích thích thần kinh đối giao cảm. Đó là cơn ngất mạch thần kinh phế vị (vasovagal syncope). Nguyên do là thần kinh phế vị hoạt động quá mức làm tim đập chậm lại, và làm giảm huyết áp, dẫn tới ngất xỉu. Nó thường xảy ra bất thần, đôi khi gây nên thương tích, chỉ kéo dài độ vài giây tới vài phút, và bệnh nhân sẽ hồi tỉnh mau chóng và hoàn toàn trở lại bình thường. Ngất xỉu cũng có thể do sự mất kiểm soát phản xạ tuần hoàn ngoại vi.
Theo Tiến sĩ Đào Kỳ Hưng (Báo Sức Khỏe & Đời Sống), các nhà giải phẫu từ lâu đã phát hiện ra 12 đôi dây thần kinh xuất phát từ não, chui qua các lỗ của hộp sọ, phân nhánh vào các cơ ở đầu, mặt, cổ và cơ quan nội tạng. Mỗi dây thần kinh có nhiệm vụ riêng, và nếu bị tổn thương sẽ gây ra loại bệnh đặc trưng.
- Dây số 1 - dây khứu giác - là các sợi bắt nguồn từ niêm mạc mũi, chui qua lỗ sàng xương bướm ở đáy não vào hành khứu đi vào não. Chúng nhận cảm giác về các mùi khi ngửi. Rối loạn về ngửi có thể do viêm niêm mạc mũi, do thịt thừa (pôlip). Tình trạng mất hẳn cảm giác ngửi có thể do các sợi này bị chèn ép do u hoặc bị đứt do chấn thương.
- Dây số 2 - dây thị giác - bắt nguồn từ các tế bào ở võng mạc, tập trung lại thành dây thần kinh thị giác, chui qua 2 lỗ thị giác vào sọ, điểm tận cùng là trung tâm thị giác ở vỏ não. Dây thần kinh thị giác dẫn truyền cảm giác về ánh sáng và các đồ vật về não. Nếu dây này bị teo sẽ khiến người bệnh nhìn các vật như nhìn vào một ống nứa. Ngoài ra, nếu khối u đè vào dây thị giác sẽ sinh bệnh bán manh, chỉ nhìn thấy một bên mắt.
- Dây số 3 - dây vận nhãn chung - đi từ cuống đại não (trung não), chạy ra phía trước, vào ổ mắt, vận động một số cơ mắt đưa nhãn cầu lên xuống và vào trong. Dây số 3 bị tổn thương sẽ gây mắt lác ra ngoài. Nguyên nhân thường do viêm màng não, chảy máu ở cuống não, chấn thương nền sọ hay viêm tắc tĩnh mạch xoang hang.
- Dây số 4 - dây cảm động - bắt nguồn từ trung não, chạy vào ổ mắt, chi phối cơ chéo to, vận động đưa mắt ra ngoài, xuống dưới. Khi tổn thương dây số 4, mắt sẽ không đưa xuống thấp được. Nguyên nhân tổn thương cũng giống như dây số 3.
- Dây số 5 - dây tam thoa - xuất phát từ cầu não và được chia thành 3 nhánh gồm nhánh mắt, nhánh hàm trên và nhánh hàm dưới. Nhánh mắt, nhánh hàm trên nhận cảm giác vùng mắt, hốc mũi, da mí trên, trán, da đầu, phần trên hầu, các tuyến hạnh nhân. Nhánh hàm dưới nhận cảm giác 2/3 trước lưỡi và răng hàm dưới, tuyến nước bọt. Các sợi vận động chi phối cơ cắn, cơ nhai. Tổn thương dây số 5 thường gây mất cảm giác các phần dây phân nhánh, làm bệnh nhân nhức đầu hoặc không cắn chặt, làm hàm dưới kém vận động. Nguyên nhân là do tổn thương nền sọ, viêm đa dây thần kinh, bệnh Zona thần kinh.
- Dây số 6 - dây vận nhãn ngoài - đi từ rãnh hành - cầu ra trước, vào ổ mắt, phân nhánh vào cơ thẳng ngoài, đưa nhãn cầu liếc ra ngoài. Tổn thương dây số 6 khiến mắt bệnh nhân bị lác vào trong. Nguyên nhân tổn thương giống dây số 3.
- Dây số 7 - dây thần kinh mặt - vận động các cơ ở mặt. Xuất phát từ rãnh hành cầu, qua xương đá, lỗ ức - chũm, bám vào các cơ ở mặt, nhận cảm giác một số tuyến nước bọt, nước mắt. Khi bị liệt dây thần kinh mặt, các triệu chứng thường gặp là lệch mặt về bên lành, nhân trung kéo về bên không liệt. Mắt bên liệt nhắm không kín nếu liệt dây thần kinh ngoại biên. Có người liệt rõ, có người liệt kín đáo (chỉ nhìn rõ khi cười, há miệng, huýt sáo), ăn và uống nước hay bị rơi vãi, đôi khi nói khó. Nguyên nhân là do bị chảy máu não, nhũn não (tai biến mạch máu não), u não thường kèm liệt nửa thân. Liệt dây số 7 ngoại biên do viêm màng não, bệnh ở tai giữa, xương đá, do can thiệp sản khoa bằng focxep, do viêm đa dây thần kinh, Zona và liệt do lạnh.
- Dây số 8 - dây thần kinh thính giác - gồm hai nhóm sợi. Phần ốc tai phụ trách nghe và phần tiền đình phụ trách giữ thăng bằng và tư thế. Hai nhóm hợp lại thành dây số 8 chui vào hộp sọ và tận cùng ở vỏ não. Tổn thương dây số 8 có thể ảnh hưởng đến sức nghe và hội chứng tiền đình là chóng mặt, ù tai. Nguyên nhân có thể do u chèn ép, chấn thương sọ, tăng huyết áp, do một số bệnh xơ động mạch ở tiền đình, ốc tai, do viêm màng não, viêm thận mạn, nhiễm độc, trong đó có thể do dùng một số thuốc như Streptomycin.
- Dây số 9 - dây thần kinh thiệt hầu - xuất phát từ rãnh bên hành não, đi vào khoang hầu. Nó vận động các cơ vùng hầu, cảm giác 1/3 sau lưỡi. Dây số 9 không bao giờ bị liệt riêng.
- Dây số 10 - dây thần kinh phế vị - là dây thực vật phó giao cảm lớn nhất của cơ thể, chi phối vận động, cảm giác hầu hết các phủ tạng ở ngực và ổ bụng (tim, phổi, tiêu hóa, tiết niệu, sinh dục). Thoát qua hộp sọ, cặp dây số 10 xuống cổ, ngực và bụng. Đến ngực, chúng tách ra 2 nhánh quặt ngược lên vận động dây thanh âm. Khi bị tổn thương dây số 10, bệnh nhân hay bị sặc thức ăn lỏng, nghẹn thức ăn đặc, liệt dây quặt ngược sẽ nói giọng khàn. Nguyên nhân tổn thương: có thể do các phẫu thuật vùng cổ, ngực, do khối u trung thất.
- Dây 11 - dây gai sống - xuất phát từ rãnh bên sau của hành não, chui qua hộp sọ, đi xuống phân nhánh, vận động cơ ức đòn chũm, cơ thang và cơ thanh quản. Tổn thương ở hành tủy thường liệt cả 3 cặp dây 9, 10, 11.
- Dây số 12 - dây hạ thiệt (dưới lưỡi) - xuất phát từ rãnh trước hành não, chui qua nền sọ vào vùng hàm hầu, chi phối vận động các cơ ở lưỡi. Liệt dây 12 khiến lưỡi sẽ đẩy sang bên lành khi thè lưỡi. Nguyên nhân do viêm màng não hay vỡ xương nền sọ.
(***): Nguyên văn “Trượng nhị hòa thượng mạc bất trứ đầu não”: Thời cổ người Trung Quốc thường cao khoảng tám xích (Thời Minh Thanh 1 xích = 31.1 cm. Độ dài xích là khác nhau qua các thời kỳ: thời Thương 16.95cm, Chu 23.1cm, Hán 21.35-23.75, Tam Quốc 24.2cm, Tùy 29.6, Đường 30.7, Tống 31.68cm), khi người đưa tay ra thường cao không quá một trượng (Dù thời Thương coi người cao 1 trượng, nên mới gọi là "Trượng phu".) Trong khi đó, tượng trong chùa (hay nói bóng gió ở đây là hòa thượng) thường được cho là cao một trượng hai xích, cho nên người thường sẽ không với tay tới đầu tượng. Dùng lối nói ví von này ban đầu để chỉ một người "trượng nhị hòa thượng" thì sẽ hơn hẳn người thường hai bậc, khiến người ta cảm thấy thua kém hay không hiểu được.
Vấn đề rất đơn giản, Dương Thu Trì cười hắc hắc hỏi: "Ngươi nói Thuận phi triệu kiến Cố phủ doãn để thương lượng chuyện mưu sát Hiền phi nương nương, vậy địa phương nào dùng làm chỗ hội kiến?"
Khẩu cung thời cổ đại ghi nhận rất đơn giản, chỉ cần phạm nhân nhận tội là được. Do đó, Kỷ Cương không đặc biệt chú ý những chi tiết này, ngẫm nghĩ một hồi, đáp: "Cái đó.... cái đó khẳng định là ở cung của Thuận phi rồi."
"Ngươi nhận thấy một đại thần của triều đình có thể tùy tiện tiến nhập vào nội cung đơn độc hội kiến với phi tần của hoàng thượng hay sao? Cho dù là có, Cố phủ doãn tiến vào nội cung khẳng định là sẽ có người trực trong nội cung đăng ký ghi chép lại chứ, thử mang đến xem thử?"
Đoạn thời gian này do thường xuất nhập hoàng cung, Dương Thu Trì đã biết trong hoàng cung của hoàng thượng giới bị sâm nghiêm, ngoại trừ hắn, Kỷ Cương, Vân Lộ công chúa và những người được đặc biệt cho phép tùy ý tiến cung, những người khác không được hoàng thượng cho vời, căn bản không thể nào tiến vào được. Hơn nữa, cho dù bọn hắn có được phép đặc biệt tiến cung, trong hoàng cung cũng có người chịu trách nhiệm ghi chép đăng ký lại đầy đủ.
Trán của Kỷ Cương đã bắt đầu rịn mồ hôi, nhưng chi tiết này y đích xác không chú ý, ngẫm nghĩ một lúc nói: "Không đúng, dường như là Thuận phi xuất cung đi gặp Cố phủ doãn..." Lời này vừa nói xong, y lại cảm thấy không ổn.
Dương Thu Trì đã cười hỏi ngay: "Ngươi nhận thấy rằng một vị phi tần có thể tùy ý xuất cung hay sao? Huống chi là đi gặp một ngoại thần của triều đình?"
Điều này đương nhiên thuộc vào cấm điều trong quy củ sâm nghiêm của nội cung, cho nên mới có câu hoàng cung sâu như biển là ý này, người ngoài căn bản không thể tùy ý xuất nhập, người vào trong rồi chưa chắc còn có ngày ra.
Kỷ Cương hàm hồ nói: "Cũng có thể là lẻn ra ngoài cung! Dù gì... dù gì thì hai tên chúng nó cũng đã khai nhận rồi! Điều này dù sao cũng là đúng thôi!"
"Có lẽ có đúng hả (*)? Ha ha, ngươi ngoại trừ có thể dùng những thứ "có lẽ có" này để vu khống hãm hại người ta, còn biết làm được gì?" Dương Thu Trì cười lạnh, "Vấn đề này ngươi đáp không tròn vẹn, vậy ta hỏi ngươi một vấn đề khác, ta dạy cho Vương Tư Thái dùng thán độc mưu sát nương nương ở đâu?"
"Ba người các ngươi gặp nhau trong nội nha của Cố phủ doãn để thương lượng!" Kỷ Cương khôi phục lại tự tin, địa điểm thương lượng này y có nghĩ tới, và cũng đã đặc biệt đề ra trong lời dụ cung, cho nên có thể trả lời lưu loát.
"Vương Tư Thái là nữ quan trong cung, theo quy định cũng không thể tự do xuất nhập hoàng cung như thế, huống chi là đi tìm một quan tam phẩm của triều đình đi thương lượng việc mưu sát nương nương, ả không sợ dẫn đến sự hoài nghi của người khác hay sao?"
Kỷ Cương nhất thời cứng họng, ấp úng nói: "Cũng có thể... có thể là Vương Tư Thái cần ngươi tự thân chỉ dẫn phương pháp giết người, cho nên len lén rời khỏi cung...."
"Len lén rồi khỏi cung dễ dàng như vậy sao a? Ha ha, dùng thán độc giết người không phải là phương pháp giết người phức tạp gì, cần gì ta tự thân dạy cho Vương Tư Thái chứ> Trong cung mùa đông thường phải sưởi ấm, chẳng phải đều dùng đến than củi hay sao? Vương Tư Thái không phải là kẻ ngốc gì, còn cần tới người khác trực tiếp dạy hay sao? Cho dù là muốn dạy, ta chỉ cần nói cho Cố phủ doãn, để ông ta trực tiếp đem phương pháp này cho Vương Tư Thái biết chẳng phải là ổn quá hay sao? Còn cần chi phải dùng tới ba người tập trung hội họp? Mưu sát nương nương là sự tình đại nghịch bất đạo, đương nhiên càng ít người biết càng thêm một phần an toàn, có thể sử dụng phương pháp an toàn tại sao không dùng, lại đi dùng phương pháp tập trung hội họp dễ dàng bị bại lộ như thế?"
"Cái này... ta làm sao biết được các ngươi nghĩ gì chứ!" Kỷ Cương đỏ bừng mặt gân cổ cãi.
"Ta nghĩ làm sao à? Ta đang kỳ quái là tên Kỷ Cương ngươi ngu như heo vậy sao mà làm tới chức cẩm y vệ chỉ huy sứ chứ!"
"Ngươi...!" Kỷ Cương tức giận đến tím cả mặt.
"Ha ha, gọi ngươi một tiếng heo là nâng cao tầm mức của ngươi lắm rồi, nhân vì heo còn thông minh hơn ngươi! Cho ngươi bíết, nếu như thật sự ta bày kế dùng thán độc giết ngừơi, ta nhất định sẽ không sắp bày tiến hành trong mùa hè nóng bức, vì như thế là vô cùng ngu xuẩn."
"Vì sao?" Minh Thành Tổ nhất mực im lìm lắng nghe, đến lúc này nhịn không được nhíu mày hỏi. Ông ta hiện giờ cũng cảm thấy án này vẫn còn nhiều chổ sơ hở cần phải tra cho rõ. Kỷ Cương càng mê hoặc hơn, trong mùa hè nóng bức mà dùng thán độc giết người rõ ràng là có điểm rất cao minh, sao Dương Thu Trì lại nói là phương pháp ngu xuẩn.
Dương Thu Trì nói: "Nếu như không phải thái y quá cổ hủ quá ngốc, thì người bị giết bằng thán độc rất dễ dàng được nhận ra."
"Dùng phương pháp nào?" Minh Thành Tổ bắt đầu hiếu kỳ.
"Hơi độc của than thông qua hô hấp tiến nhập vào nội thể của con người, sẽ kết hợp với hồng huyết cầu hình thành hồng cầu chứa oxít các bon khiến cho máu biến thành màu đỏ tươi. Do đó, da thịt của con người, thi ban lúc đó đều biến thành màu hồng thắm, đặc biệt là ở môi sẽ đỏ như hồng đào vậy. Chỉ cần nhìn sơ qua là nhận thấy có điều không ổn ngay. Thái y lúc đã đã chú ý đến điểm này, nhưng mà bọn họ không nghĩ sâu hơn!"
Minh Thành Tổ nghe không hiểu mấy thuật ngữ chuyên nghiệp của Dương Thu Trì, nhưng khi nghe Dương Thu Trì đề cập đến tình trạng cơ thể lúc chết, suy nghĩ kỹ lại, nhớ lúc đó môi của Hiền phi rõ ràng là đỏ đẹp phi thường, không khỏi hơi gật đầu, hỏi: "Như vậy thì làm sao?"
"Nếu đổi thành một thái y cẩn thận hơn một chút sẽ phát hiện được Hiền phi chết là vì khí than. Do đó, tuyển chọn dùng khí than để giết người trong mùa hè nghe qua dường như là một chiêu vô cùng cao, kỳ thực ngu xuẩn cùng cực, chỉ sợ chỉ có Vương Tư Thái và Kỷ Cương đồ thứ ngu xi như thế mới cho là phép này thông minh!"
"Ngươi...!" Kỷ Cương tức giận điên người, còn định nói nữa thì Minh Thành Tổ đã phất tay cản lại, hỏi Dương Thu Trì: "Nếu như là ngươi, thì ngươi sẽ chọn chừng nào ra tay?"
Dương Thu Trì đáp: "Nếu như muốn dùng thán độc, cách dùng thông minh nhất đương nhiên sẽ chọn mùa đông, chọn lúc nương nương sử dụng lò than để sưởi, xảo diệu chế tạo hiện trường, ngụy tạo thành tử vong ngoài ý muốn. Như vậy cho dù là toàn bộ người của thái y viện đến kiểm tra cũng chỉ nhận ra rằng nương nương chết bất ngờ vì thán độc, chứ không phải mưu sát, nhân vì thái y không phải là người chuyên phá án, bọn họ không hiểu phá án như thế nào, nên không phát hiện được chỗ mờ tối ở đây, cho nên mới không lộ ra dấu vết."
Minh Thành Tổ lại gật gật đầu, cảm thấy Dương Thu Trì nói cũng có lý.
Kỷ Cương cười lạnh hỏi: "Ngụy tạo tử vong ngoài ý muốn? Làm sao ngụy tạo?"
"Ta nói cho ngươi biết để ngươi tiếp tục hãm hại người khác à? Đi nằm mộng đi!" Dương Thu Trì nhìn xéo Kỷ Cương: "Thứ người bất học vô thuật như ngươi tự cho là đúng, rồi coi Dương Thu Trì ta cũng ngu xuẩn giống như ngươi hả? Ngươi muốn hãm hại ta, những lĩnh vực khác thì còn được, chứ đừng chọn phương diện mà ta giỏi nhất để hãm hại, ha ha, ngươi nếu không ngu thì không còn ai ngu hơn ngươi nữa!"
Lời này khiến Kỷ Cương tức đến thất khiếu bốc khói, nhưng hoàng thượng ở bên cạnh y không dám phát tác bậy, chỉ trừng mắt nhìn Dương Thu Trì thở khì khì.
Kỳ thật, cách hãm hại Dương Thu Trì của Kỷ Cương là rất cao minh, nhưng chẳng qua là Dương Thu Trì biết lần này mình khó thoát tai kiếp, cho nên liều trước khi dùng phương pháp cá chết lưới rách, thì nói móc chế giễu mắng Kỷ Cương cho đã một phen để hả cơn tức giận trong lòng.
Dương Thu Trì lại nói: "Nếu như mà ta chỉ sử giết ngươi, ta sẽ không dạy một phương pháp giết người dễ dàng nhận tra ra như thế. Ta tùy tiện có thể tìm tới bảy tám phương pháp khác nhau, giết người xong rồi trên thế giới này không một ai có thể tra ra người đó vì sao mà chết. Nếu như muốn giết người có quan hệ thâm mật giống như Vương Tư Thái và Hiền phi nương nương vậy, ta thậm chí không cần dùng bất cứ công cụ nào, giết người xong rồi thì cho dù là thái y hay bộ khoái cao minh giỏi giang đến thế nào đi nữa cũng chỉ nhận thấy rằng kẻ đó đã sống hết đời rồi xuống âm phủ, chứ không thể hoài nghi có người mưu sát."
Minh Thành Tổ nghe Dương Thu Trì nói thần kỳ như vậy, hiếu kỳ hỏi: "Phương pháp gì?"
"Ví dụ như có thể dùng phương pháp dẫn tới cái chết vì ức chế mà giết người." Dương Thu Trì chỉ vào cổ của mình: "Động mạch cảnh của con người trong thành mạch máu có thần kinh phế vị (thần kinh mê tẩu - đôi thần kinh thứ 10 trong hệ thần kinh. Xem thêm chú thích **) nhẹ tạo thành một chòm, có thể cảm nhận kích thích do đè ép từ bên ngoài, từ đó gây phản xạ ức chế nhịp đập của tim. Chỉ cần tìm đúng vị trí, dùng một lực độ nhất định đè liên tục vào, thì một chút sau sẽ khiến cho nhịp đập tim của con ngươi dừng lại, nếu tiếp tục nữa sẽ gây tử vong. Do loại tử vong này có tính chất công năng chứ không phải có tính khí chất, và loại bệnh biến mang tính công năng này sẽ không làm biến cải bất kỳ điều gì về hình thái học trong cơ thể con người. Đừng nói là kiểm tra ngoài da, ngay cả mổ xẻ con người ra để kiểm tra cũng không tìm ra nguyên nhân tử vong. Thứ tử vong như thế gọi là ức chế tử (chết vì ức chế), chỉ có thể dựa vào những hành vi tồn tại bên ngoài để phán đoán."
Minh Thành Tổ nghe mà ngẩn cả ra. Dương Thu Trì sổ ra một lô một lốc các thuật ngữ y học, tuy khiến ông ta như đi trong mây mù, nhưng cũng nghe ra được trên đời này quả thật có phương pháp giết người khiến người ta không ngờ đến như thế. Nếu thật sự dùng phương pháp đó mà giết người, chỉ sợ toàn bộ vương triều Đại Minh này còn chưa có người nào phát hiện ra người bị hại có phải chết vì mưu sát hay không. Minh Thành Tổ không khỏi có cảm giác đại khai nhãn giới.
Kỷ Cương thì nghe hắn nói mà giống như chẳng thể với tay sờ được đầu hòa thượng cao một trượng hai (Xem chú thích ***), vốn muốn trào phúng vài câu, nhưng sợ Dương Thu Trì mắng tiếp. Y biết Dương Thu Trì đã chết đến nơi chẳng còn sợ gì nữa, cho nên cố nín nhịn.
Dương Thu Trì vừa rồi mắng Kỷ Cương thật thống khoái, cơn tức trong lòng đã dịu đi, hiện giờ đã đến lúc chiến đấu rồi. Hắn ngước đầu: "Hoàng thượng, rốt cuộc chỉ là một câu nói, mọi chuyện này đều là tên đầu heo Kỷ Cương này tạo ra lời nói dối sơ hở cả trăm chiều. Tôi không hề giết Hiền phi nương nương. Thứ phương pháp giết người ngu xuẩn ấy không thể nào là tôi dạy ra được. Được rồi, tôi đã nói hết, nên xử trí thế nào hoàng thượng cứ làm đi!"
Nói xong, Dương Thu Trì sờ súng, nhìn thẳng Minh Thành Tổ, chỉ cần ông ta mắt lộ sát cơ là lập tức rút súng thí mạng.
Kỷ Cương cũng giương mắt nhìn Minh Thành Tổ đau đáu, chờ ông ta hạ lệnh đem chém hết cả nhà Dương Thu Trì, tru diệt cửu tộc.
Không ngờ, Minh Thành Tổ vẫn y như cũ nhíu mày cúi đầu trầm tư, một lúc sau quay sang hỏi người mập nãy giờ không lên tiếng câu nào: "Cao Sí, con cảm thấy nên xử trí hắn thế nào?"
Cao Sí? Thái tử Chu Cao Sí? Dương Thu Trì bấy giờ mới biết người mập không ngừng thổ hỗn hễn đứng cạnh Minh Thành Tổ đây thì ra là thái tử Chu Cao Sí.
Chu Cao Sí khom người nói: "Phụ hoàng, thần nhi cảm thấy lời của Dương hầu gia không phải là không có đạo lý. Hơn nữa, Dương hầu gia vì nước tận trung, tập nã Kiến Văn dư đảng, công huân trác tuyệt, án liên quan đến Dương hầu gia này rõ ràng là còn rất nhiều chỗ hở, không nên xử trí khinh suất. Hay là trước hết giam lỏng cả nhà của hầu gia, tiếp tục điều tra cho rõ, sau đó căn cứ tình huống rồi sẽ quyết định xử trí sau."
Dương Thu Trì chấn động tâm thần, cảm kích nhìn vị thái tử mập này. Hắn không ngờ bản thân và thái tử chẳng có giao tình gì, thế mà thái tử có thể công bình nói giúp cho hắn, lòng không khỏi dâng lên một chút gì đó ấm áp. Đây là thứ cảm thụ song trùng: vừa là ân tri ngộ, vừa là ân cứu mạng.
Kỷ Cương vội chen lời: "Hoàng thượng, vạn lần không thể, tên Dương Thu Trì này thập phần giảo hoạt, nhất định sẽ nghĩ biện pháp hỗn hào cho qua, thậm chí điên đảo trắng để cố gắng thoát tội. Án này đã có chứng cứ đành rành, không cần thẩm tra nữa."
Dương Thu Trì cười nói: "Kỷ Cương, thật thì không thể giả, giả thể chẳng thể là thật nữa. Ngươi trong lòng không có quỷ, vì sao lại sợ hoàng thượng tra xét chứ?"
Chú thích:
(*) Nguyên văn: 莫须有 = mạc tu hữu - Có lẽ có (thời Tống, Trung Quốc, gian thần Tần Cối vu cho Nhạc Phi là mưu phản, Hàn Thế Trung bất bình, bèn hỏi Tần Cối có căn cứ gì không, Tần Cối trả lời "có lẽ có". Về sau từ này dùng theo ý nghĩa bịa đặt không có căn cứ, bắt tội không có căn cứ.
(**) Thần kinh phế vị: Đôi dây thần kinh số 10, là dây thần kinh thực vật thường gây hiện tượng choáng, ngất xỉu hoặc nấc cục. Ngất xỉu thường xảy ra cho người đàn ông già hay đàn bà trẻ, do sự kích thích thần kinh đối giao cảm. Đó là cơn ngất mạch thần kinh phế vị (vasovagal syncope). Nguyên do là thần kinh phế vị hoạt động quá mức làm tim đập chậm lại, và làm giảm huyết áp, dẫn tới ngất xỉu. Nó thường xảy ra bất thần, đôi khi gây nên thương tích, chỉ kéo dài độ vài giây tới vài phút, và bệnh nhân sẽ hồi tỉnh mau chóng và hoàn toàn trở lại bình thường. Ngất xỉu cũng có thể do sự mất kiểm soát phản xạ tuần hoàn ngoại vi.
Theo Tiến sĩ Đào Kỳ Hưng (Báo Sức Khỏe & Đời Sống), các nhà giải phẫu từ lâu đã phát hiện ra 12 đôi dây thần kinh xuất phát từ não, chui qua các lỗ của hộp sọ, phân nhánh vào các cơ ở đầu, mặt, cổ và cơ quan nội tạng. Mỗi dây thần kinh có nhiệm vụ riêng, và nếu bị tổn thương sẽ gây ra loại bệnh đặc trưng.
- Dây số 1 - dây khứu giác - là các sợi bắt nguồn từ niêm mạc mũi, chui qua lỗ sàng xương bướm ở đáy não vào hành khứu đi vào não. Chúng nhận cảm giác về các mùi khi ngửi. Rối loạn về ngửi có thể do viêm niêm mạc mũi, do thịt thừa (pôlip). Tình trạng mất hẳn cảm giác ngửi có thể do các sợi này bị chèn ép do u hoặc bị đứt do chấn thương.
- Dây số 2 - dây thị giác - bắt nguồn từ các tế bào ở võng mạc, tập trung lại thành dây thần kinh thị giác, chui qua 2 lỗ thị giác vào sọ, điểm tận cùng là trung tâm thị giác ở vỏ não. Dây thần kinh thị giác dẫn truyền cảm giác về ánh sáng và các đồ vật về não. Nếu dây này bị teo sẽ khiến người bệnh nhìn các vật như nhìn vào một ống nứa. Ngoài ra, nếu khối u đè vào dây thị giác sẽ sinh bệnh bán manh, chỉ nhìn thấy một bên mắt.
- Dây số 3 - dây vận nhãn chung - đi từ cuống đại não (trung não), chạy ra phía trước, vào ổ mắt, vận động một số cơ mắt đưa nhãn cầu lên xuống và vào trong. Dây số 3 bị tổn thương sẽ gây mắt lác ra ngoài. Nguyên nhân thường do viêm màng não, chảy máu ở cuống não, chấn thương nền sọ hay viêm tắc tĩnh mạch xoang hang.
- Dây số 4 - dây cảm động - bắt nguồn từ trung não, chạy vào ổ mắt, chi phối cơ chéo to, vận động đưa mắt ra ngoài, xuống dưới. Khi tổn thương dây số 4, mắt sẽ không đưa xuống thấp được. Nguyên nhân tổn thương cũng giống như dây số 3.
- Dây số 5 - dây tam thoa - xuất phát từ cầu não và được chia thành 3 nhánh gồm nhánh mắt, nhánh hàm trên và nhánh hàm dưới. Nhánh mắt, nhánh hàm trên nhận cảm giác vùng mắt, hốc mũi, da mí trên, trán, da đầu, phần trên hầu, các tuyến hạnh nhân. Nhánh hàm dưới nhận cảm giác 2/3 trước lưỡi và răng hàm dưới, tuyến nước bọt. Các sợi vận động chi phối cơ cắn, cơ nhai. Tổn thương dây số 5 thường gây mất cảm giác các phần dây phân nhánh, làm bệnh nhân nhức đầu hoặc không cắn chặt, làm hàm dưới kém vận động. Nguyên nhân là do tổn thương nền sọ, viêm đa dây thần kinh, bệnh Zona thần kinh.
- Dây số 6 - dây vận nhãn ngoài - đi từ rãnh hành - cầu ra trước, vào ổ mắt, phân nhánh vào cơ thẳng ngoài, đưa nhãn cầu liếc ra ngoài. Tổn thương dây số 6 khiến mắt bệnh nhân bị lác vào trong. Nguyên nhân tổn thương giống dây số 3.
- Dây số 7 - dây thần kinh mặt - vận động các cơ ở mặt. Xuất phát từ rãnh hành cầu, qua xương đá, lỗ ức - chũm, bám vào các cơ ở mặt, nhận cảm giác một số tuyến nước bọt, nước mắt. Khi bị liệt dây thần kinh mặt, các triệu chứng thường gặp là lệch mặt về bên lành, nhân trung kéo về bên không liệt. Mắt bên liệt nhắm không kín nếu liệt dây thần kinh ngoại biên. Có người liệt rõ, có người liệt kín đáo (chỉ nhìn rõ khi cười, há miệng, huýt sáo), ăn và uống nước hay bị rơi vãi, đôi khi nói khó. Nguyên nhân là do bị chảy máu não, nhũn não (tai biến mạch máu não), u não thường kèm liệt nửa thân. Liệt dây số 7 ngoại biên do viêm màng não, bệnh ở tai giữa, xương đá, do can thiệp sản khoa bằng focxep, do viêm đa dây thần kinh, Zona và liệt do lạnh.
- Dây số 8 - dây thần kinh thính giác - gồm hai nhóm sợi. Phần ốc tai phụ trách nghe và phần tiền đình phụ trách giữ thăng bằng và tư thế. Hai nhóm hợp lại thành dây số 8 chui vào hộp sọ và tận cùng ở vỏ não. Tổn thương dây số 8 có thể ảnh hưởng đến sức nghe và hội chứng tiền đình là chóng mặt, ù tai. Nguyên nhân có thể do u chèn ép, chấn thương sọ, tăng huyết áp, do một số bệnh xơ động mạch ở tiền đình, ốc tai, do viêm màng não, viêm thận mạn, nhiễm độc, trong đó có thể do dùng một số thuốc như Streptomycin.
- Dây số 9 - dây thần kinh thiệt hầu - xuất phát từ rãnh bên hành não, đi vào khoang hầu. Nó vận động các cơ vùng hầu, cảm giác 1/3 sau lưỡi. Dây số 9 không bao giờ bị liệt riêng.
- Dây số 10 - dây thần kinh phế vị - là dây thực vật phó giao cảm lớn nhất của cơ thể, chi phối vận động, cảm giác hầu hết các phủ tạng ở ngực và ổ bụng (tim, phổi, tiêu hóa, tiết niệu, sinh dục). Thoát qua hộp sọ, cặp dây số 10 xuống cổ, ngực và bụng. Đến ngực, chúng tách ra 2 nhánh quặt ngược lên vận động dây thanh âm. Khi bị tổn thương dây số 10, bệnh nhân hay bị sặc thức ăn lỏng, nghẹn thức ăn đặc, liệt dây quặt ngược sẽ nói giọng khàn. Nguyên nhân tổn thương: có thể do các phẫu thuật vùng cổ, ngực, do khối u trung thất.
- Dây 11 - dây gai sống - xuất phát từ rãnh bên sau của hành não, chui qua hộp sọ, đi xuống phân nhánh, vận động cơ ức đòn chũm, cơ thang và cơ thanh quản. Tổn thương ở hành tủy thường liệt cả 3 cặp dây 9, 10, 11.
- Dây số 12 - dây hạ thiệt (dưới lưỡi) - xuất phát từ rãnh trước hành não, chui qua nền sọ vào vùng hàm hầu, chi phối vận động các cơ ở lưỡi. Liệt dây 12 khiến lưỡi sẽ đẩy sang bên lành khi thè lưỡi. Nguyên nhân do viêm màng não hay vỡ xương nền sọ.
(***): Nguyên văn “Trượng nhị hòa thượng mạc bất trứ đầu não”: Thời cổ người Trung Quốc thường cao khoảng tám xích (Thời Minh Thanh 1 xích = 31.1 cm. Độ dài xích là khác nhau qua các thời kỳ: thời Thương 16.95cm, Chu 23.1cm, Hán 21.35-23.75, Tam Quốc 24.2cm, Tùy 29.6, Đường 30.7, Tống 31.68cm), khi người đưa tay ra thường cao không quá một trượng (Dù thời Thương coi người cao 1 trượng, nên mới gọi là "Trượng phu".) Trong khi đó, tượng trong chùa (hay nói bóng gió ở đây là hòa thượng) thường được cho là cao một trượng hai xích, cho nên người thường sẽ không với tay tới đầu tượng. Dùng lối nói ví von này ban đầu để chỉ một người "trượng nhị hòa thượng" thì sẽ hơn hẳn người thường hai bậc, khiến người ta cảm thấy thua kém hay không hiểu được.
