Nhà Trên Đồi

1.

Ngôi nhà không có tên. Nó chỉ đơn giản là Ngôi Nhà Trên Đồi.

Với những người dân ở thung lũng phía dưới, nó là một thực thể im lìm, một dấu chấm nhỏ kiên định trên đường chân trời.

Mùa xuân, nó ẩn mình sau những tán mai già nở hoa trắng muốt như một đám mây đi lạc. Mùa hạ, nó tắm mình trong cái nắng vàng rực, lớp sơn tường màu ngà cũ kỹ ánh lên một vẻ ấm áp hoài niệm. Mùa thu, nó trầm mặc nhìn xuống những cánh đồng lúa chín, hít thở mùi hương rơm rạ và đất ẩm. Và mùa đông, khi sương mù giăng kín thung lũng, chỉ có ánh đèn vàng le lói từ ô cửa sổ của nó là lời khẳng định rằng sự sống vẫn đang hiện hữu, bền bỉ và dịu dàng.

Ngôi nhà đã ở đó từ rất lâu. Lâu đến mức người ta không còn nhớ ai đã xây nên nó, chỉ biết rằng nó thuộc về ông Mạnh. Ông Mạnh cũng đã ở đó từ rất lâu, lâu như chính ngôi nhà vậy.

Hôm nay là một ngày cuối đông. Gió từ phương bắc thổi về, mang theo cái lạnh se sắt và mùi của đất trời đang cựa mình chờ xuân. Ông Mạnh ngồi trên chiếc ghế bành quen thuộc đặt cạnh lò sưởi. Ngọn lửa tí tách nhảy múa, hắt những bóng nắng nhân tạo lên khuôn mặt đầy nếp nhăn của ông. Đôi mắt ông lim dim, nhưng không phải đang ngủ. Ông đang lắng nghe.

Ông lắng nghe tiếng củi nổ lách tách trong lò. Tiếng gió rít qua khe cửa sổ. Tiếng chiếc đồng hồ quả lắc cũ kỹ trên tường gõ nhịp đều đặn, cần mẫn như trái tim của thời gian. Và ông lắng nghe cả sự im lặng.

Sự im lặng trong ngôi nhà này không trống rỗng. Nó dày đặc, ấm áp và chứa đầy những thanh âm của ký ức. Nếu áp tai vào bức tường gỗ sồi, người ta có thể nghe thấy tiếng cười khúc khích của một đứa trẻ, tiếng ru à ơi của một người mẹ, tiếng bước chân vội vã của những đứa con giờ đã lớn. Ngôi nhà này là một chiếc hộp cộng hưởng khổng lồ, lưu giữ tất cả những gì đã từng diễn ra bên trong nó.

Ông Mạnh cựa mình. Những khớp xương già nua kêu lên răng rắc. Ông với tay lấy ly trà gừng trên chiếc bàn nhỏ bên cạnh. Hơi nóng và mùi thơm cay nồng làm ông tỉnh táo hơn. Ông đang đợi. Hôm nay là ngày chúng về. Những đứa con của ông.

Ông không nhớ mình đã trải qua bao nhiêu ngày chờ đợi như thế này. Hàng trăm, hay hàng ngàn? Mỗi lần chờ đợi đều mang một cảm giác khác nhau, nhưng đều có chung một sự háo hức âm ỉ, một niềm vui được nén lại, chỉ chực chờ bung ra khi nghe thấy tiếng xe quen thuộc dưới chân đồi.

Bởi vì ông Mạnh hiểu rõ hơn ai hết cảm giác của một mái ấm không trọn vẹn, của một đứa trẻ thiếu đi một nơi chốn để gọi là nhà.

2.

Mạnh là một đứa con trong gia đình tan vỡ.

Cậu có những ký ức rời rạc về một gia đình từng đủ đầy. Đó là những mảnh vỡ của tiếng cười trong bữa cơm, của những lần được ba công kênh trên vai, của vòng tay mẹ ấm áp mỗi tối. Nhưng rồi những ký ức đó bị thay thế bởi không khí căng thẳng, bởi những trận cãi vã ngày một lớn và sau cùng là sự im lặng nặng nề bao trùm căn nhà. Cha mẹ cậu ly hôn.

Năm ấy, Mạnh về ở với ông bà nội. Căn nhà của ông bà lúc nào cũng có mùi trầu cay và hương nhang trầm ấm áp, tình thương của ông bà cũng mênh mông như biển, nhưng nó không thể nào lấp đầy được khoảng trống trong lòng cậu bé. Hai năm sau, ba cậu đi thêm bước nữa, có một gia đình mới, một ngôi nhà mới. Mạnh trở thành khách trong chính câu chuyện của cha mình.

Tuổi thơ của Mạnh là những ngày lủi thủi trong căn nhà của ông bà, là cảm giác lạc lõng khi nhìn cha mình vun vén cho một tổ ấm khác không có cậu. Cậu là một đứa trẻ có đủ cả cha và mẹ, nhưng lại không có một "gia đình" theo đúng nghĩa. Không ai cố tình bỏ rơi cậu, nhưng cậu luôn cảm thấy mình là một phần thừa ra, một mảnh ghép không còn vừa vặn với bất cứ bức tranh nào. Cậu lầm lũi như một cái bóng, thu mình vào thế giới nội tâm, nơi cậu có thể vẽ ra những gia đình hạnh phúc với tiếng cười trọn vẹn của cả cha và mẹ.

Mạnh có một giấc mơ lặp đi lặp lại. Trong mơ, cậu thấy mình đi trong một màn sương dày đặc, lạnh lẽo. Cậu cứ đi mãi, đi mãi. Rồi từ phía xa, một đốm sáng vàng ấm áp hiện ra. Đốm sáng ấy ngày một lớn dần, hóa thành một ô cửa sổ. Bên trong ô cửa sổ, có những bóng người đang quây quần. Cậu không thấy rõ mặt họ, nhưng cậu cảm nhận được hơi ấm, nghe được tiếng cười. Cậu biết đó là "nhà". Cậu cố chạy đến, nhưng càng chạy, ô cửa sổ càng lùi xa. Cậu bật khóc, và rồi tỉnh giấc trong tiếng nấc nghẹn ngào, xung quanh là căn phòng quen thuộc của ông bà, nhưng nỗi cô đơn vẫn còn đó.

Giấc mơ đó ám ảnh Mạnh suốt những năm tháng tuổi trẻ. Nó là nỗi đau, nhưng cũng là mục đích sống của cậu. Cậu phải tìm thấy đốm sáng đó. Cậu phải xây dựng được một "nhà" cho riêng mình. Một nơi mà không bao giờ có sự tan vỡ. Một nơi mà khi trở về, sẽ luôn có người chờ đợi. Một nơi mà sự im lặng cũng trở nên ấm áp.

Năm mười tám tuổi, Mạnh rời nhà ông bà, vào thành phố lập nghiệp với một trái tim đầy những vết sẹo vô hình. Cậu làm đủ mọi nghề để sinh sống, từ phụ hồ, bốc vác đến sửa xe. Cuộc sống vùi dập cậu, nhưng không thể dập tắt được ngọn lửa le lói trong lòng. Mỗi đồng tiền kiếm được, cậu đều tằn tiện cất đi. Cậu không tiêu xài cho những thú vui nhất thời, không rượu chè, không cờ bạc. Cậu đang tích góp từng viên gạch cho ngôi nhà trong mơ của mình.

Và rồi, cậu gặp Vy.

Vy là cô gái bán quán nước ở gần công trường nơi Mạnh làm việc. Cô có nụ cười hiền và đôi mắt trong veo như mặt hồ mùa thu. Cô không hỏi Mạnh về quá khứ, không nhìn cậu bằng ánh mắt thương hại. Cô chỉ đơn giản là mang cho cậu ly nước chanh mát lạnh vào những ngày hè oi ả, vá lại chiếc áo rách vai cho cậu, và mỉm cười mỗi khi cậu nhìn cô.

Tình yêu của họ đến một cách tự nhiên, nhẹ nhàng như con suối nhỏ tìm đường ra sông lớn. Lần đầu tiên trong đời, Mạnh cảm thấy mình không còn là một cái bóng. Cậu có một người để nhớ, một lý do để mỉm cười. Vy chính là mảnh ghép còn thiếu, là hơi ấm mà cậu đã tìm kiếm bấy lâu.

Một buổi chiều, khi hoàng hôn buông xuống công trường, Mạnh nắm lấy tay Vy, giọng nói run run nhưng kiên định:

"Anh sẽ xây một ngôi nhà cho em. Một ngôi nhà trên ngọn đồi kia."

Mạnh chỉ tay về phía ngọn đồi trọc vẫn im lìm nhìn xuống thành phố. Vy nhìn theo tay Mạnh, rồi nhìn vào mắt cậu. Đôi mắt ấy chứa đựng cả một trời khát khao và quyết tâm. Cô siết chặt tay Mạnh, gật đầu. Nước mắt cô lăn dài trên má, nhưng miệng cô lại mỉm cười.

3.

Họ mua mảnh đất trên đồi bằng tất cả số tiền Mạnh dành dụm được và một phần của hồi môn của Vy. Mọi người nói họ điên. Ai lại lên một nơi hoang vu, hẻo lánh như vậy để ở? Nhưng Mạnh và Vy chỉ mỉm cười. Họ không tìm kiếm một nơi để ở. Họ đang xây dựng một "nhà".

Mạnh tự tay thiết kế ngôi nhà. Nó không lớn, không cầu kỳ, nhưng mỗi một chi tiết đều được anh tính toán cẩn thận. Anh muốn có một phòng khách thật rộng với lò sưởi, nơi cả gia đình có thể quây quần vào mùa đông. Anh muốn có một gian bếp luôn ngập tràn ánh sáng, nơi Vy có thể nấu những món ăn ngon. Anh muốn mỗi phòng ngủ đều có một ô cửa sổ lớn nhìn xuống thung lũng, để mỗi sớm mai thức dậy, các con của anh có thể thấy cả một thế giới tươi đẹp đang chào đón chúng.

Và quan trọng nhất, anh muốn ngôi nhà được làm chủ yếu bằng gỗ. Anh muốn khi bước vào nhà, người ta có thể ngửi thấy mùi gỗ thông ấm áp, có thể cảm nhận được sự vững chãi, bền bỉ của nó. Gỗ, với anh, là biểu tượng của sự sống, của sự trưởng thành từ lòng đất.

Họ tự tay xây dựng ngôi nhà. Mạnh, với kinh nghiệm của một người thợ xây, đã tự mình trộn vữa, đặt từng viên gạch móng. Vy, dù chân yếu tay mềm, cũng phụ giúp những việc lặt vặt. Mồ hôi của họ thấm đẫm vào từng thớ đất, từng viên gạch. Tình yêu của họ trở thành chất kết dính vững chắc nhất.

Mỗi ngày, ngôi nhà lớn lên một chút. Đầu tiên là nền móng, vững chãi bám sâu vào lòng đất đồi. Rồi những bức tường dần được dựng lên, bao bọc lấy một không gian ấm cúng. Cuối cùng là mái ngói đỏ tươi, như một lời chào mời thân thiện với bầu trời.

Ngày ngôi nhà hoàn thành, Mạnh và Vy đứng trước nó, tay trong tay. Họ không nói gì, chỉ lặng lẽ nhìn thành quả của mình. Ngôi nhà đứng đó, sừng sững và bình yên, tắm mình trong ánh hoàng hôn. Nó không còn là một bản vẽ trên giấy hay một giấc mơ xa vời. Nó là hiện thực.

Mạnh trồng một cây mai nhỏ trước sân. Anh nói với Vy: "Cây mai này sẽ lớn lên cùng các con của chúng ta. Mỗi mùa xuân, nó sẽ nở hoa, báo hiệu một năm mới, một khởi đầu mới. Nó sẽ là nhân chứng cho tất cả những gì diễn ra trong ngôi nhà này."

Ngôi nhà bắt đầu hít thở nhịp thở đầu tiên khi đứa con trai đầu lòng của họ cất tiếng khóc chào đời. Tiếng khóc của nó vang vọng khắp các căn phòng, xua tan đi sự tĩnh mịch, lấp đầy ngôi nhà bằng một thứ âm thanh của sự sống mãnh liệt. Mạnh bế con trên tay, nước mắt lăn dài. Anh nhìn đứa bé, rồi nhìn ra ô cửa sổ. Đốm sáng vàng ấm áp trong giấc mơ của anh giờ đây đang ở ngay trong vòng tay anh.

Rồi đứa con gái thứ hai ra đời. Ngôi nhà lại có thêm những tiếng cười, những tiếng bi bô tập nói. Nó chứng kiến những bước chân chập chững đầu tiên của chúng trên sàn gỗ, những nét vẽ nguệch ngoạc đầu tiên trên tường, những lần chúng ngã, chúng khóc, rồi lại đứng dậy.

Những bức tường gỗ sồi bắt đầu hấp thụ những thanh âm đó. Sàn nhà ghi nhớ từng bước chân. Khung cửa sổ lưu giữ hình ảnh những đứa trẻ tựa cằm vào đó, mơ mộng nhìn xuống thung lũng. Cây mai trước sân ngày một lớn, tán lá sum suê che mát cả một khoảng sân.

Đối với những đứa trẻ, ngôi nhà là cả thế giới của chúng. Là nơi an toàn tuyệt đối, nơi chúng có thể chạy về mỗi khi vấp ngã hay sợ hãi. Là nơi luôn có vòng tay của mẹ và ánh mắt trìu mến của cha chờ sẵn. Chúng không hiểu được nỗi đau về một gia đình tan vỡ của cha mình trong quá khứ, cũng không hiểu được ý nghĩa sâu xa của việc xây nên ngôi nhà này. Chúng chỉ đơn giản là biết rằng, đây là "nhà". Một định nghĩa đơn giản, hiển nhiên như không khí để thở.

Và đối với Mạnh, đó là tất cả những gì ông mong muốn.

4.

Thời gian trôi đi như nước chảy qua kẽ tay.

Những đứa trẻ lớn lên. Cậu con trai cả, với hoài bão của tuổi trẻ, đã rời nhà lên thành phố học đại học rồi ở lại làm việc. Cô con gái út, sau khi tốt nghiệp, cũng theo chồng về một phương xa.

Ngôi nhà lại trở về với sự im lặng, nhưng là một sự im lặng khác. Nó không tĩnh mịch như ngày đầu, mà trĩu nặng những hoài niệm. Mỗi một góc nhà, mỗi một đồ vật đều có thể kể một câu chuyện. Chiếc ghế bành ông Mạnh đang ngồi, lớp da đã sờn cũ, là nơi ông từng ôm các con vào lòng, kể cho chúng nghe những câu chuyện cổ tích. Vết xước trên thành bàn ăn là dấu tích từ lần cậu con trai nghịch ngợm dùng dĩa vẽ lên đó. Chiều cao của chúng vẫn còn được đánh dấu bằng những vạch bút chì trên khung cửa.

Ông Mạnh và bà Vy sống cùng những kỷ niệm đó. Họ chăm sóc ngôi nhà, chăm sóc cây mai già trước sân. Họ biết rằng, dù các con có đi đâu, làm gì, thì đây vẫn là nơi để chúng tìm về. Ngôi nhà trên đồi là một ngọn hải đăng, một điểm tựa không bao giờ thay đổi trong thế giới đầy biến động của chúng.

Mỗi dịp lễ, Tết, ngôi nhà lại được lấp đầy bởi tiếng cười nói. Những đứa con, giờ đã là những ông bố, bà mẹ, lại dắt theo những đứa cháu của ông Mạnh về. Ngôi nhà lại dang rộng vòng tay, ôm tất cả vào lòng. Nó lại được nghe những tiếng bước chân tí hon, những tiếng khóc, tiếng cười mới. Vòng tuần hoàn của sự sống cứ thế tiếp diễn bên trong nó.

Rồi một ngày, bà Vy, sau một cơn bạo bệnh, đã lặng lẽ ra đi trong vòng tay ông Mạnh, ngay trên chiếc giường quen thuộc của họ.

Ngày bà mất, trời đổ một cơn mưa tầm tã. Cả ngọn đồi chìm trong một màu xám bạc. Ông Mạnh đứng bên cửa sổ, nhìn ra màn mưa trắng xóa. Ngôi nhà dường như cũng đang khóc cùng ông. Lần đầu tiên kể từ khi xây nó, ông cảm thấy một sự trống trải lạnh lẽo len lỏi vào từng góc phòng.

Nhưng rồi, khi cơn mưa tạnh, một vầng cầu vồng rực rỡ hiện ra, bắc ngang qua thung lũng. Ông Mạnh nhìn cầu vồng, rồi nhìn quanh ngôi nhà. Ông thấy hình ảnh bà Vy mỉm cười trong gian bếp, nghe thấy tiếng bà gọi ông ăn cơm. Bà không hề rời đi. Bà đã hòa vào làm một với ngôi nhà này, cũng như mồ hôi và tình yêu của họ đã từng hòa vào từng viên gạch, thớ gỗ.

Bà đã trở thành một phần linh hồn của ngôi nhà.

5.

Ông Mạnh cựa mình trên chiếc ghế bành. Tiếng lạo xạo của củi trong lò sưởi kéo ông về với thực tại.

Ngoài trời, nắng chiều đã bắt đầu ngả màu vàng úa. Ông nhìn ra ngoài cửa sổ. Từ phía chân đồi, một chiếc xe hơi đang chậm rãi đi lên.

Ông mỉm cười. Chúng đã về.

Ông chậm rãi đứng dậy, bước ra hiên nhà. Cây mai già, khẳng khiu trong gió lạnh, khẽ rung rinh cành lá như đang vẫy chào.

Chiếc xe dừng lại trước sân. Cửa xe mở ra. Cậu con trai cả, mái tóc đã điểm bạc, bước ra trước. Rồi đến cô con gái út, khuôn mặt vẫn giữ được nét thanh tú ngày nào. Và sau đó là những đứa cháu, ồn ào và náo nhiệt, chúng chạy ùa về phía ông.

"Ông ơi!"

Ông Mạnh dang rộng vòng tay, ôm lấy những đứa cháu vào lòng. Mùi của chúng, một hỗn hợp của sữa, bánh và sự non nớt, làm lồng ngực ông ấm áp lạ thường.

"Ba, ba vẫn khỏe chứ?" Cậu con trai hỏi, giọng nói trầm ấm.

"Ba khỏe. Vào nhà đi, ngoài này lạnh."

Cả gia đình quây quần vào nhà. Ngôi nhà như bừng tỉnh sau một giấc ngủ dài. Tiếng nói cười, tiếng bước chân rộn rã xua tan đi sự tĩnh lặng. Lò sưởi cháy reo vui hơn. Ánh đèn dường như cũng vàng ấm hơn.

Họ cùng nhau chuẩn bị bữa tối. Cậu con trai thì nhóm lại lò sưởi. Cô con gái và con dâu thì lúi húi trong bếp, nấu những món ăn mà ông Mạnh thích. Đám trẻ con thì chạy nhảy khắp nhà, khám phá lại những góc quen thuộc của tuổi thơ cha mẹ chúng.

Ông Mạnh ngồi trên chiếc ghế bành, lặng lẽ quan sát tất cả. Ông thấy hình ảnh của mình và Vy mấy chục năm về trước trong bóng dáng của các con. Ông thấy tuổi thơ của các con mình lặp lại ở những đứa cháu. Vòng tuần hoàn ấy, đẹp đẽ và thiêng liêng, đang diễn ra ngay trước mắt ông.

Bữa tối diễn ra trong không khí ấm cúng. Họ kể cho nhau nghe những câu chuyện của một năm đã qua. Những thành công, những thất bại, những niềm vui và cả những nỗi buồn. Ngôi nhà im lặng lắng nghe, và dường như, nó cũng đang chia sẻ cùng họ.

Đêm đó, ông Mạnh không ngủ được. Ông nhẹ nhàng bước ra khỏi phòng, đi một vòng quanh nhà. Ánh trăng cuối đông chiếu qua ô cửa sổ, dát một lớp bạc mỏng lên sàn gỗ. Ông dừng lại trước phòng của những đứa cháu. Tiếng thở đều đều của chúng vang lên trong đêm. Ông mỉm cười.

Ông bước ra hiên nhà. Gió đêm lạnh buốt, nhưng ông không thấy lạnh. Ông ngước nhìn bầu trời đầy sao. Ông cảm thấy một sự bình yên tuyệt đối, một sự trọn vẹn mà ông đã dành cả đời để tìm kiếm.

Ông biết, thời gian của mình không còn nhiều. Nhưng ông không sợ hãi.

Bởi vì ông sẽ không thực sự rời đi. Giống như Vy, ông sẽ hòa vào ngôi nhà này. Ông sẽ trở thành ngọn lửa trong lò sưởi, sưởi ấm cho các con cháu trong những đêm đông giá lạnh. Ông sẽ trở thành ánh đèn vàng trong ô cửa sổ, một tín hiệu báo cho những đứa con xa nhà biết rằng, vẫn luôn có một nơi chờ chúng trở về. Ông sẽ trở thành lớp rêu phong trên mái ngói, thành những vòng tuổi của cây mai già, thành sự vững chãi của những bức tường gỗ.

Ông sẽ trở thành linh hồn của Ngôi Nhà Trên Đồi.

6.

Sáng hôm sau, khi những tia nắng đầu tiên của ngày mới chiếu vào phòng, cậu con trai không thấy ba mình trên giường. Anh đi tìm khắp nhà, và thấy ông đang ngồi trên chiếc ghế bành quen thuộc, quay mặt ra cửa sổ.

"Ba, sao ba dậy sớm thế?"

Không có tiếng trả lời.

Anh bước lại gần, đặt tay lên vai ông. Và anh nhận ra.

Ông Mạnh đã ra đi. Ông đi nhẹ nhàng như một chiếc lá mùa thu lìa cành. Trên môi ông vẫn còn nở một nụ cười mãn nguyện. Đôi mắt ông nhắm nghiền, nhưng dường như vẫn đang nhìn về phía thung lũng xa xăm.

Cả gia đình chìm trong đau đớn. Nhưng giữa nỗi buồn vô hạn ấy, họ không cảm thấy sự mất mát trống rỗng. Khi họ nhìn quanh ngôi nhà, họ cảm thấy sự hiện diện của ông ở khắp mọi nơi. Trong tiếng gió khẽ hát qua mái hiên. Trong mùi gỗ thông thoang thoảng. Trong hơi ấm từ lò sưởi dù lửa đã tàn.

Họ nhận ra, ông và bà đã không rời bỏ họ. Ông bà đã trở thành ngôi nhà.

Từ đó về sau, Ngôi Nhà Trên Đồi vẫn đứng đó, kiên định và trầm mặc. Nó vẫn là ngọn hải đăng cho những đứa con, đứa cháu tìm về. Mỗi khi bước chân vào ngôi nhà, họ đều có cảm giác như được trở về trong vòng tay bao dung của cha mẹ.

Họ cuối cùng đã hiểu.

"Nhà" không phải là nơi được xây bằng gạch đá và gỗ. "Nhà" được xây bằng tình yêu thương, bằng sự hy sinh, bằng những ký ức được vun đắp qua nhiều thế hệ. "Nhà" không phải là nơi ta ở, mà là nơi ta thuộc về. Là nơi, dù ta có đi xa đến đâu, lạc lõng đến đâu, khi quay về, vẫn luôn có một ánh đèn vàng ấm áp chờ đợi, và một giọng nói thì thầm trong gió: "Mừng con đã về.”