1.
Chúng tôi có một trò chơi diễn ra vào mỗi buổi chiều khi mặt trời bắt đầu lịm dần sau bức tường bao quanh Mái Ấm Hy Vọng. Chúng tôi gọi nó là trò "Đoán Bóng".
Luật chơi rất đơn giản. Vài đứa sẽ trèo lên bệ xi măng cao, đứng thẳng người, để ánh hoàng hôn rực rỡ phía sau biến chúng tôi thành những hình nhân đen kịt. Những đứa còn lại ở dưới sẽ phải đoán xem ai là ai. Trong cái thế giới ngược sáng ấy, mọi đặc điểm nhận dạng đều bị xóa nhòa: quần áo vá víu, những vết sẹo, đôi mắt to hay nhỏ, nụ cười hay cái mếu môi. Tất cả chỉ còn là một cái bóng, một mảng tối được viền bằng ánh sáng chói lòa. Một khoảng trống có hình dáng một con người.
Nhưng chúng tôi luôn đoán đúng.
Cái bóng mảnh mai, luôn cố vươn người lên cao nhất như muốn bay lên, đó là Trâm. Cái bóng có dáng vai hơi gù, bất cần, luôn khoanh tay trước ngực, đó là Bình. Và cái bóng luôn ngồi thu mình ở một góc, lặng lẽ quan sát những cái bóng khác, đó là tôi, Phong.
Tôi là người thích trò chơi này nhất. Bởi vì trong khoảnh khắc đó, tôi cảm thấy sự tồn tại của mình được định nghĩa một cách chân thật nhất.
Chúng tôi là những mảng tối được tạo ra bởi một thứ ánh sáng mà chúng tôi không thuộc về. Ánh sáng của thế giới ngoài kia, thế giới của những gia đình trọn vẹn, của những tiếng gọi "cha", "mẹ" mà chúng tôi chỉ có thể nghe thấy vọng qua tường. Chúng tôi tồn tại như một sự thiếu hụt, một cái bóng được đổ xuống bởi một hình hài mà chúng tôi đã đánh mất ngay từ khi bắt đầu.
Và tôi có một bí mật. Tôi là một nhà sưu tầm ánh sáng. Tôi nhặt nhạnh những mảnh ve chai đủ màu, những mảnh gương vỡ, những viên bi ve cũ kỹ. Tôi giấu chúng trong một chiếc hộp thiếc dưới gầm giường.
Ban đêm, khi tất cả đã ngủ, tôi sẽ mang chúng ra, soi dưới ánh trăng yếu ớt lọt qua cửa sổ, và ngắm nhìn những vệt sáng bảy sắc cầu vồng mà chúng tạo ra trên bức tường ẩm mốc. Tôi cố gắng lý giải ánh sáng, để hiểu tại sao nó lại tạo ra bóng tối của chúng tôi.
2.
Mái Ấm Hy Vọng, cái tên nghe thật đẹp, nhưng đối với chúng tôi, nó chỉ đơn giản là "nhà". Một ngôi nhà được dựng nên từ những viên gạch của sự quên lãng.
Cuộc sống ở đây có một nhịp điệu riêng, đều đặn và buồn tẻ như tiếng đồng hồ quả lắc cũ kỹ trong phòng Sơ Tâm, vị sơ già quản lý mái ấm.
Sáng: tiếng chuông báo thức, những khuôn mặt ngái ngủ, những hàng dài chờ đợi trước nhà vệ sinh.
Trưa: những bữa ăn đạm bạc, tiếng lanh canh của muỗng nhôm va vào khay inox, những câu chuyện không đầu không cuối.
Chiều: những giờ học ê a, và sau đó là khoảnh khắc tự do quý giá trong khoảng sân nhỏ, nơi chúng tôi chơi trò "Đoán Bóng".
Tối: những giấc ngủ chập chờn, thỉnh thoảng bị cắt ngang bởi tiếng khóc thút thít của một đứa nào đó vừa mơ thấy một cơn ác mộng không tên.
Mỗi đứa chúng tôi là một mảng tối với một câu chuyện riêng, dù hầu hết các câu chuyện đều bị bỏ dở. Tôi được tìm thấy trước cổng chùa khi còn đỏ hỏn, bên cạnh là một mảnh giấy chỉ ghi duy nhất một chữ "Phong". Tôi không có ký ức gì về khuôn mặt của người đã sinh ra mình. Đối với tôi, họ chỉ là một luồng sáng chói lòa đến mức tôi không thể nhìn thấy gì, chỉ để lại cái bóng của tôi trên đời này.
Trâm thì khác. Trâm có một ký ức. Một ký ức mơ hồ về một bàn tay ấm áp và một bài hát ru.
Ký ức đó vừa là kho báu, vừa là lời nguyền của nó. Nó khiến Trâm tin rằng mình không phải bị bỏ rơi, mà chỉ là bị thất lạc.
Vì vậy, Trâm sống với một niềm hy vọng đến khắc khoải. Nó tin rằng một ngày nào đó, luồng sáng quá khứ sẽ quay lại tìm nó. Trâm là đứa chăm chỉ nhất mái ấm. Nó luôn giữ quần áo sạch sẽ, luôn mỉm cười, luôn cố gắng học thật giỏi. Nó đang tự tô vẽ cho cái bóng của mình, hy vọng một ngày nào đó ai đó sẽ nhận ra những đường nét tươi sáng mà nó cố tạo ra.
"Phải thật ngoan," nó thường nói với tôi, "thì cha mẹ mới mới thích mình. Hoặc cha mẹ cũ mới tìm về."
Bình thì là một mảng tối hoàn toàn khác. Bình lớn nhất trong đám chúng tôi, mười sáu tuổi, lầm lì và gai góc. Cậu ta đã ở đây đủ lâu để thấy hàng chục đứa trẻ được nhận nuôi rồi lại bị trả về. Cậu ta đã thấy những nụ cười rạng rỡ biến thành những giọt nước mắt câm lặng. Bình không tin vào ánh sáng. Cậu ta tin vào bóng tối.
"Đừng có mơ mộng hão huyền," Bình thường gằn giọng với Trâm. "Càng hy vọng nhiều, lúc ngã càng đau. Ánh sáng càng rực rỡ, cái bóng đổ xuống càng dài và càng đen."
Nhưng chúng tôi đều biết, đằng sau vẻ ngoài xù xì đó là một sự quan tâm vụng về. Bình sẽ bí mật để dành phần trứng chiên của mình cho đứa nhỏ nhất. Bình sẽ là người đứng ra nhận tội thay khi có đứa nào lỡ làm vỡ cửa kính. Cái bóng gù của Bình không phải là sự bất cần, đó là tư thế của một người luôn sẵn sàng che chở cho những cái bóng nhỏ hơn.
Và rồi có Sơ Tâm. Sơ không phải là mặt trời chói lòa ngoài kia. Sơ là một ngọn nến. Một ngọn nến nhỏ, ấm áp, cháy đều đặn trong bóng tối của chúng tôi. Sơ không hứa hẹn với chúng tôi về một tương lai tươi sáng.
Sơ chỉ đơn giản là ở đó, vá lại những bộ quần áo, xoa dầu cho những cơn ho, và kể cho chúng tôi nghe những câu chuyện cổ tích có hậu. Ánh sáng của Sơ không đủ mạnh để xóa đi bóng tối của chúng tôi, nhưng nó đủ ấm để chúng tôi không cảm thấy lạnh lẽo.
Cuộc sống của chúng tôi cứ thế trôi đi, một chuỗi những ngày được định hình bởi bóng tối và những tia sáng le lói. Cho đến một ngày, một nguồn sáng lạ, mạnh mẽ và rực rỡ, đột ngột chiếu vào thế giới của chúng tôi.
3.
Đó là một "Ngày Gặp Gỡ". Một ngày đặc biệt trong tháng khi mái ấm mở cửa để đón những cặp vợ chồng hiếm muộn đến thăm, với hy vọng tìm kiếm một đứa con nuôi. Đối với hầu hết chúng tôi, đó là một ngày khó xử.
Chúng tôi bị đặt dưới một luồng sáng soi mói, bị đánh giá như những món hàng. Chúng tôi phải cười, phải nói, phải thể hiện mình là một "sản phẩm" tốt.
Nhưng lần này, có một cặp đôi khác hẳn.
Họ còn trẻ, ăn mặc giản dị nhưng toát lên vẻ trí thức. Người chồng có nụ cười hiền, người vợ có đôi mắt long lanh và ấm áp. Họ không đi một vòng nhìn ngó tất cả chúng tôi. Họ ngồi xuống ngay giữa sân, và bắt đầu chơi trò nhảy dây cùng đám trẻ. Ánh sáng từ họ tỏa ra không phải là thứ ánh sáng soi mói, phán xét, mà là một thứ ánh sáng vui vẻ, mời gọi.
Và rồi, họ chú ý đến Trâm.
Họ thấy Trâm đang ngồi một mình ở góc sân, đọc sách. Người vợ tiến lại gần, bắt chuyện với Linh. Họ nói về cuốn sách, về những ước mơ của Trâm.
Trâm, vốn đã chuẩn bị sẵn một bài diễn văn hoàn hảo, bỗng dưng quên hết. Nó chỉ nói chuyện một cách tự nhiên, hồn nhiên. Và họ lắng nghe. Thực sự lắng nghe.
Suốt buổi chiều hôm đó, họ chỉ ở bên Trâm. Họ cùng Linh tưới hoa. Họ nghe Trâm kể về ký ức bài hát ru. Người vợ còn khẽ hát thử vài giai điệu, xem có đúng không.
Trong khoảnh khắc đó, tôi thấy cái bóng của Trâm dường như tan biến. Nó không còn là một mảng tối ngược sáng nữa. Nó được bao bọc trong ánh sáng của họ, trở nên rõ nét và sống động.
Hy vọng, một thứ cảm xúc nguy hiểm, bắt đầu lan tỏa khắp mái ấm. Đám trẻ xúm xít quanh Linh, chúc mừng nó. Sơ Tâm cũng mỉm cười, một nụ cười hiếm hoi không giấu được sự vui mừng. Chỉ có Bình là đứng từ xa, khoanh tay, khuôn mặt lạnh lùng.
"Đừng mừng vội," cậu ta nói với tôi khi chỉ có hai đứa. "Chưa có gì chắc chắn cả."
"Lần này khác mà," tôi cãi lại. "Anh không thấy họ tốt với chị Trâm thế nào à?"
Bình nhìn tôi, ánh mắt sâu thẳm. "Phong à, mày thích sưu tầm những mảnh ve chai vì nó tạo ra cầu vồng đúng không? Nhưng mày có biết không, cầu vồng chỉ là một ảo ảnh đẹp đẽ. Nó không có thật. Nắm tay vào là không khí. Ánh sáng này cũng vậy. Nó quá đẹp để có thật."
Nhưng tôi không tin Bình. Tôi muốn tin vào ánh sáng này. Vì nếu nó có thật với Trâm, biết đâu một ngày nào đó, nó cũng sẽ có thật với tôi.
Cặp vợ chồng đó quay lại nhiều lần. Lần nào họ cũng mang quà cho Trâm, và cho cả chúng tôi.
Họ hứa sẽ làm thủ tục để nhận nuôi Trâm. Họ nói về căn phòng họ đã chuẩn bị cho nó, về ngôi trường nó sẽ học.
Trâm sống như trên mây. Nó bắt đầu gọi họ là "ba mẹ" trong những giấc mơ của mình. Nó đã cho tôi xem những bức vẽ nó tự tay vẽ về gia đình mới, một gia đình có đủ ba người, đứng dưới ánh mặt trời rực rỡ, và không có một cái bóng nào.
Ngày họ đến để làm thủ tục cuối cùng, cả mái ấm chìm trong một không khí lễ hội. Trâm mặc bộ đồ đẹp nhất, bộ đồ mà nó đã cất kỹ trong tủ suốt mấy năm trời. Nó đứng ở cổng từ sáng sớm, mắt không rời con đường. Cái bóng của nó đổ dài trên sân, nhưng lần này nó không cô độc. Nó là cái bóng của sự chờ đợi đầy hy vọng.
4.
Thời gian trôi đi. Một tiếng. Hai tiếng. Bữa trưa được dọn ra rồi lại dọn đi. Nụ cười trên môi Trâm dần tắt. Nó vẫn đứng đó, bất động như một bức tượng. Nắng chiều bắt đầu đổ xuống, kéo cái bóng của nó dài ra, biến dạng.
Chúng tôi, những đứa trẻ khác, không dám lại gần. Chúng tôi đứng từ xa, nhìn cái bóng của Trâm, và cảm thấy một cơn ớn lạnh lan tỏa. Trò chơi "Đoán Bóng" hôm nay sao mà tàn nhẫn. Cái bóng đó vẫn là của Trâm, nhưng nó không còn sự háo hức vươn lên nữa. Nó nặng trĩu, còng xuống, như thể bị một gánh nặng vô hình đè lên.
Điện thoại trong phòng Sơ Tâm reo. Sơ vội vã chạy vào nghe. Chúng tôi nín thở. Một lúc sau, Sơ bước ra, khuôn mặt thất thần. Sơ không cần nói một lời nào. Chúng tôi đều hiểu.
Ánh sáng đã không đến.
Sơ Tâm chậm rãi đi về phía Trâm, định nói một điều gì đó an ủi. Nhưng Trâm bỗng nhiên hành động. Nó không khóc. Nó không la hét. Nó quay người, lẳng lặng đi về phòng.
Chúng tôi nghe thấy tiếng xé giấy. Loạt xoạt. Tàn nhẫn. Linh đang xé nát những bức vẽ về gia đình hạnh phúc của nó. Nó đang xé nát ảo ảnh cầu vồng.
Rồi nó mang ra một cây kéo, và trong sự sững sờ của tất cả mọi người, nó cắt phăng mái tóc dài mà nó luôn tự hào. Từng lọn tóc đen rơi xuống đất, giống như những mảnh vỡ của một giấc mơ. Khi nó ngẩng lên, nó đã là một con người khác. Đôi mắt nó trống rỗng. Nụ cười đã biến mất. Cái bóng của nó đã thực sự nuốt chửng nó. Nó đã trở thành một mảng tối đúng nghĩa, không còn một tia sáng hy vọng nào len lỏi được vào.
Sau này, chúng tôi mới biết lý do. Một lý do đơn giản đến tàn nhẫn. Người vợ đã có thai. Một đứa con ruột. Họ không cần một đứa con nuôi nữa. Họ đã nói lời xin lỗi qua điện thoại, nói rằng sẽ gửi một khoản tiền bồi thường.
Một khoản tiền. Họ nghĩ rằng có thể dùng tiền để vá lại một tâm hồn đã bị xé nát.
Đêm đó, cả mái ấm chìm trong một sự im lặng tang tóc. Không ai ngủ được. Tiếng khóc bị dồn nén của Trâm vẳng ra từ góc phòng, đứt quãng và đau đớn.
Tôi đang ngồi ôm hộp thiếc của mình thì Bình bước tới. Cậu ta ngồi xuống bên cạnh tôi, im lặng. Tôi nghĩ cậu ta sẽ nói câu "Tao đã bảo rồi mà."
Nhưng không. Cậu ta chỉ ngồi đó. Một lúc lâu sau, cậu ta mới lên tiếng, giọng khàn đi.
"Ngày xưa, cũng có một cặp vợ chồng muốn nhận nuôi tao."
Tôi ngạc nhiên nhìn lên. Bình chưa bao giờ kể chuyện của mình.
"Họ cũng tốt như vậy. Họ hứa hẹn đủ điều. Tao đã tin. Tao đã gọi họ là ba mẹ. Nhưng đến ngày cuối cùng, họ không đến. Họ nói họ điều tra ra được, mẹ ruột của tao là một người... không tốt. Họ sợ 'gen xấu' sẽ di truyền."
Cái bóng của Bình, cái bóng gù và bất cần, bỗng nhiên sụp xuống. Lần đầu tiên, tôi thấy nó run rẩy. Tôi hiểu ra rằng, sự gai góc của Bình chỉ là một lớp vỏ bọc, một cái bóng dày đặc mà cậu ta tự tạo ra để bảo vệ trái tim đã từng tan vỡ của mình. Cậu ta không ghét ánh sáng. Cậu ta sợ nó.
Bình đứng dậy, đi về phía Trâm đang nằm khóc. Cậu ta không nói gì. Chỉ ngồi xuống bên cạnh, đưa bàn tay thô ráp của mình lên, và vụng về xoa đầu Trâm, nơi mái tóc đã bị cắt nham nhở. Một hành động an ủi đơn giản, nhưng trong bóng tối của căn phòng, nó tỏa ra một thứ ánh sáng chân thật hơn bất kỳ lời hứa hẹn nào.
5.
Sự việc của Trâm đã để lại một vết sẹo vĩnh viễn trong tâm hồn của mái ấm. Chúng tôi không còn chơi trò "Đoán Bóng" nữa. Cái sân sau nhà vào mỗi buổi chiều trở nên im ắng đến đáng sợ. Chúng tôi đã mất đi sự ngây thơ, đã hiểu ra rằng không phải mọi nguồn sáng đều mang lại hơi ấm. Có những nguồn sáng chỉ làm cho bóng tối của chúng tôi thêm sâu thẳm.
Trâm trở nên trầm lặng. Nó không còn cố gắng để trở nên hoàn hảo. Nó cứ lầm lũi như một cái bóng, tồn tại chứ không thực sự sống.
Một đêm, tôi lại mang hộp thiếc của mình ra. Tôi không còn hứng thú với việc tạo ra những dải cầu vồng từ ánh trăng nữa. Tôi thấy nó thật giả dối, giống như lời nói của Bình. Tôi định mang cái hộp đi chôn, để chấm dứt cái sở thích vô nghĩa này.
Nhưng khi tôi đi ngang qua nhà nguyện nhỏ, nơi Sơ Tâm luôn để một ngọn nến cháy, một ý nghĩ lóe lên trong đầu tôi. Tôi rón rén bước vào, lấy ra một mảnh gương vỡ. Tôi không hướng nó ra cửa sổ để đón ánh trăng. Tôi hướng nó về phía ngọn nến nhỏ bé, leo lét trên bàn thờ.
Và một điều kỳ diệu đã xảy ra.
Một dải cầu vồng nhỏ xíu, nhưng rõ nét và đậm màu, hiện lên trên bức tường gỗ. Nó không rực rỡ, không hoành tráng như cầu vồng được tạo ra bởi ánh sáng mặt trời. Nó khiêm tốn, dịu dàng, và ấm áp. Nó có thật. Nó được tạo ra từ một ngọn lửa nhỏ bé, chứ không phải một ảo ảnh xa xôi.
Trong khoảnh khắc đó, tôi đã hiểu.
Tôi đã hiểu ý nghĩa thực sự của "những mảng tối ngược sáng". Chúng tôi không phải là những cái bóng được tạo ra bởi ánh sáng mà chúng tôi không thể có. Chúng tôi chính là bóng tối, và chúng tôi cũng chính là ánh sáng. Ánh sáng không đến từ thế giới ngoài kia. Nó đến từ bên trong chúng tôi.
Nó là ngọn nến không bao giờ tắt của Sơ Tâm. Nó là bàn tay che chở vụng về của Bình. Nó là giọt nước mắt cảm thông của những đứa trẻ cùng cảnh ngộ. Nó là sự tồn tại bên cạnh nhau, trong cùng một bóng tối, để tự sưởi ấm cho nhau. Chúng tôi chính là những mảnh vỡ, nhưng khi đặt cạnh nhau, chúng tôi có thể phản chiếu ánh sáng cho nhau, tạo ra những dải cầu vồng của riêng mình.
6.
Tôi cầm mảnh gương và dải cầu vồng nhỏ bé của nó, đi tìm Trâm. Nó đang ngồi co ro ở một góc sân, nơi trò "Đoán Bóng" từng diễn ra. Tôi không nói gì, chỉ ngồi xuống bên cạnh và chiếu dải cầu vồng lên tay nó.
Trâm giật mình, nhìn xuống. Đôi mắt trống rỗng của nó lần đầu tiên có lại một chút sinh khí. Nó ngạc nhiên nhìn dải màu nhỏ bé đang nhảy múa trên da mình.
"Đẹp quá," nó thì thầm.
"Nó được làm từ ánh nến," tôi nói. "Không phải ánh mặt trời."
Bình cũng bước tới, lặng lẽ ngồi xuống phía bên kia của Trâm. Rồi những đứa trẻ khác, từng đứa một, cũng xúm lại. Chúng tôi ngồi quây quần bên nhau trong bóng tối của sân vắng, chuyền tay nhau mảnh gương nhỏ, và cùng ngắm dải cầu vồng khiêm tốn mà nó tạo ra.
Hoàng hôn lại buông xuống. Ánh mặt trời rực rỡ lại chiếu qua bức tường, nhưng lần này không ai trong chúng tôi nhìn về phía đó. Chúng tôi không còn quan tâm đến những cái bóng của mình nữa. Chúng tôi đang nhìn nhau. Nhìn vào khuôn mặt của nhau, được soi rọi bởi một thứ ánh sáng của riêng mình.
Chúng tôi vẫn là những đứa trẻ bị bỏ rơi. Chúng tôi vẫn là những mảng tối. Nhưng chúng tôi không còn ngược sáng nữa. Chúng tôi đã tìm thấy ánh sáng ở trong chính bóng tối của mình, trong sự tồn tại của nhau.
